| 21527 |
bericht |
bericht:
bərich (Q113p Heerlen),
bescheid:
bəsjeet (Q113p Heerlen),
tijding:
WNT: ting (IV), In het Vroeg-nieuwndl. verkort uit tîding. Tijding, bericht.
tĭĕng (Q113p Heerlen)
|
een mondeling of schriftelijk overgebrachte mededeling, inlichting [tijding, ting, weet, bericht] [N 87 (1981)]
III-3-1
|
| 24560 |
berk |
berk:
birk (Q113p Heerlen),
mv.: birke
birk (Q113p Heerlen)
|
berkeboom
III-4-3
|
| 19540 |
berkenbezem |
berkenbezem:
birkebessem (Q113p Heerlen),
ginsterbezem:
dè is von gindser gemaak (brem)
gintserbessem (Q113p Heerlen),
rijsbezem:
riesbessem (Q113p Heerlen),
rijzerbezem:
rijsbezem
riezerbessem (Q113p Heerlen)
|
bezem gemaakt van berketwijgjes (rijsbezem, berkenbezem, berkenboender) [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 18060 |
beroerte |
beroerte:
beroerte (Q113p Heerlen),
beslag:
beslag (Q113p Heerlen),
bəsjláách (Q113p Heerlen)
|
Beroerte: verlamming veroorzaakt door uitstorting van bloed in de hersenen (beroerte, beslag, aantok, slag). [N 84 (1981)] || Een plotselinge stoornis in de bloedsomloop, in de hersenen waarbij spraakstoornissen en verlammingsverschijnselen kunnen optreden? [DC 60 (1985)]
III-1-2
|
| 28587 |
beroker |
blaasbalg:
bloasbalx (Q113p Heerlen),
blaasbalk:
bloasbalk (Q113p Heerlen)
|
Rookverwekkend apparaat ter kalmering van de bijen, dat men met de hand of mechanisch bedient. Hiermee hoeft men niet, zoals bij een gewone tabakspijp, eerst in te ademen. Men kan er oude lappen, surrogaat-tabak, houtwol, droog mos en andere dingen in stoken. De beroker blijft doorsmeulen en wanneer men rook nodig heeft, doet men een paar slagen met de blaasbalg. Er zijn ook berokers die met een veer werken. Wanneer die opgewonden is, kan het apparaat zichzelf enige tijd aanjagen. Het type Vulcan werkt met zo''n veer. [N 63, 77e; N 63, 76b; N 63, 76a; N 63, 73d; Ge 37, 158; monogr.]
II-6
|
| 26051 |
berrie |
ber(ri)g:
børǝx (Q113p Heerlen),
boom:
bōm (Q113p Heerlen),
karber(ri)g:
karbørx (Q113p Heerlen),
karrenboom:
karǝbōm (Q113p Heerlen),
raam:
rām (Q113p Heerlen)
|
Elk van de twee bomen van de hoog- en stortkar waartussen het paard gespannen werd. De berries van de hoogkar verschillen essentieel van die van de stortkar: bij de eerste lopen de berries onder de hele bak door en maken ze er deel van uit (de zijwanden worden erop vastgezet), terwijl bij de tweede de berries tot halverwege de bak lopen en een aparte constructie vormen waarop de bak rust. Hierdoor kan de bak van de stortkar kippen, terwijl de berries op hun plaats blijven. Wanneer de bak van de hoogkar echter gekipt moet worden, gaat het hele voorstel van de kar omhoog. [N 17, 16 + 50b; N G, 54b + 64b; JG 1a; JG 1b; JG 1d; JG 2c; L 32, 63; L 34, 10; A 27, 20; Lu 5, 20] || Het uit twee balkjes bestaande toestel op de steenkuip waarop of waartussen het kaar rust. Zie ook afb. 82. [N O, 19h; A 42A, 38; Vds 147; Jan 154; Coe 135; Grof 156; N D, 33 add.]
I-13, II-3
|
| 20522 |
beschimmeld |
geschimmeld:
geschömmeld (Q113p Heerlen),
gəsjumməlt brôêt (Q113p Heerlen)
|
beschimmeld; Hoe noemt U: Met schimmel bedekt, gezegd van een brood [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 20540 |
beschimmelen |
beschimmelen:
besjummele (Q113p Heerlen),
schimmelen:
sjummele (Q113p Heerlen)
|
beschimmelen || Hoe noemt U: Werken van het brood, zodat het schimmelt (spinnen) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 27947 |
beschot |
verslag:
vǝršlāx (Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Maurits]),
vertog:
vǝrtsux (Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Domaniale])
|
De wandbekleding van de mijngangen tussen de ondersteuningen. Deze bekleding bestaat uit een min of meer aaneengesloten reeks planken, schaalhout, knuppels of ijzeren platen. Het beschot dient om te beletten dat er stenen tussen de ondersteuningen vallen. [monogr.; N 95, 311; N 95, 415; N 95, 416; N 95, 331; Vwo 107; Vwo 119; Vwo 120; Vwo 696; Vwo 819; Vwo 824]
II-5
|
| 20790 |
beschuit |
beschuit:
beschuut (Q113p Heerlen),
Verklw. besjuutje
besjuut (Q113p Heerlen)
|
beschuit || de beschuit [N 29 (1967)]
III-2-3
|