e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Heerlen

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
zeven met de handzeef zeven: zēvǝ (Heerlen) Zaaigraan winnen uit het met de wan gezuiverde graan door het te zeven. [N 14, 41b, 42b en 43b; JG 1a, 1b; Wi 43; S 45; monogr.] I-4
zevenblad bruinheilige: brunhelegǝ (Heerlen), kraaipoot: krǫpuǝt (Heerlen) Aegopodium podagraria L. Zeer algemeen voorkomend lastig onkruid op beschaduwde plaatsen en op vochtige of bemeste grond met voortwoekerende wortelstokken. De onderste bladeren aan de kantig gegroefde stengel zijn veervormig samengesteld met 3 drietallen of 7 blaadjes, de hogere bladeren zijn drietallig. De schermvormige kroon is wit. De plant bloei van juni tot september. De hoogte varieert van 60 tot 90 cm. [A 17, 11; monogr.] I-5
zeveren zeveren: zeevere (Heerlen, ... ), zevere (Heerlen) zeveren [zeivere, sabbere] [N 10a (1961)] III-1-1
zeverij zeverij: zēvǝri (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Maurits]), zēvǝrij (Heerlen  [(Emma)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]) Plaats waar de kolen gezeefd worden. [N 95, 14; monogr.] II-5
zich aankleden aandoen: Zie ook aakleie; p. 270: aagedoa (bn).  aadoeë (Heerlen), aankleden: Zie ook aadoeë; p. 270: aagekleid (bn).  aakleie (Heerlen), aanschieren: Zie ook aadoeë, aasjtreupe, aasjtieëvele, aatrekke.  aasjiëre (Heerlen), aanstropen: Zie ook aadoeë, aasjiere, aasjtieëvele, aatrekke.  aasjtreupe (Heerlen), aantrekken: Zie ook aadoeë, aasjtreupe, aasjtieëvele, aasjiere.  aatrekke (Heerlen) aankleden || aantrekken III-1-3
zich bedenken zich bedenken: zich bədīnkə (Heerlen) van besluit veranderen, van zijn mening terugkomen [zich bedenken, fineren] [N 85 (1981)] III-1-4
zich bemoeien met bemoeien: bemeuje (Heerlen) bemoeien [SGV (1914)] III-3-1
zich bij het stappen op de voorhoeven trappen te wijd doortrekken: tǝ wīt dørǝxtrękǝ (Heerlen) [N 8, 75 en 79] I-9
zich een zwerm toeëigenen eigenen: ēgǝnǝ (Heerlen) Door een zwerm te volgen en aan een boom een teken, bijvoorbeeld een zakdoek, strowis of een tak, te bevestigen, kan de eigenaar zich volgens het imkerrecht bekend maken. Een oud gebruik in de imkerij is dat een zwerm eigendom van de vinder wordt, wanneer de echte eigenaar onbekend is (De Roever, pag. 327). [N 63, 82] II-6
zich gedragen zich benehmen (< du.): zich-bənūmmə (Heerlen), zich dernaar houden: zich-dər-nòə-hōūwə (Heerlen), zich goed gedragen: zich-gót-gədráágə (Heerlen) zich goed gedragen [zich voegen, zich gevoegen] [N 85 (1981)] III-1-4