| 27592 |
mijnwerkerskolonie |
kolonie:
kolonie (Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Wijk of deel van een wijk bestaande uit eenvoudige mijnwerkerswoningen. Volgens de informant uit Q 15 kwam de "kolonie" in Nederlands Limburg in de Westelijke Mijnstreek slechts sporadisch voor; hem was alleen Geleen-Lindenheuvel bekend. Bij het uitspreken van kolonie valt de klemtoon op de laatste lettergreep. Een aantal woordtypen duidt op bepaalde woonwijken met name in de Oostelijke Mijnstreek in Nederlands Limburg. [N 95, 41c; Vwo 244; Vwo 803; monogr.]
II-5
|
| 33094 |
mijt afdekken |
dekken:
dękǝ (Q112a Heerlerheide)
|
De korenmijt van een dak voorzien. Zie de toelichting bij het lemma ''buitenstaande korenmijt'' (5.1.18). Bij besteken merkt Goossens in zijn materiaal op: "meer speciaal de grote band om de kop". [N 15, 45a; JG 1a, 1b, 2c; monogr.]
I-4
|
| 34112 |
miltkuilen |
miltkuilen:
meltkøi̯lǝn (Q112a Heerlerheide)
|
Holten in het lijf van een niet fraai gebouwde koe. [N 3A, 146; monogr.]
I-11
|
| 34201 |
miltvuur |
miltvuur:
miltvuur (Q112a Heerlerheide)
|
Miltvuur is een bodemziekte. De smetstof blijft in de vorm van sporen jarenlang buiten het lichaam in de grond levensvatbaar. Door graven, door verschil in waterstand, misschien ook door mollen en regenwormen komen de sporen naar boven. Als het vee ze opneemt met het voedsel of binnenkrijgt door wonden, groeien ze in het lichaam uit en verspreiden zich met het bloed naar alle organen. Deze dodelijke ziekte heeft een snel verloop. Soms sterven de dieren zonder dat er voorafgaande verschijnselen konden worden opgemerkt ineens onder krampachtige stuipen. Meestal worden ze vrij plotseling hevig ziek met hoge koorts en verschijnselen van pijn en zijn ze binnen 24 uur dood. Bloedige uitvloeiingen uit neus, mond, aars en kling komen veel voor, vooral na de dood. De slijmvliezen zijn hoog roodblauw gekleurd (Berns 1983, blz. 141). Zie ook het lemma ''miltvuur'' in wbd I.3, blz. 475-476. [N 3A, 87; A 48A, 22; monogr.]
I-11
|
| 25166 |
mist, nevel (alg.) |
damp:
¯laaghangende mist¯
damp (Q112a Heerlerheide),
mot:
¯laaghangende mist¯
mot (Q112a Heerlerheide),
nevel:
(er staat "Q 112h"), zonder onderscheid
nievel (Q112a Heerlerheide)
|
mist en nevel [DC 27 (1955)]
III-4-4
|
| 33759 |
moederloos veulen |
lepper:
lępǝr (Q112a Heerlerheide),
lepveulen:
lępvø̄lǝ (Q112a Heerlerheide),
pappot:
pappǫt (Q112a Heerlerheide)
|
Veulen dat met een melkfles grootgebracht wordt. [N 8, 6]
I-9
|
| 33823 |
moedig en opgewekt |
wakker:
wakǝr (Q112a Heerlerheide)
|
Gezegd van energieke en levendige paarden. [JG 1a; N 8, 64j]
I-9
|
| 17944 |
moeilijk vooruitkomen |
stokkelen:
stockele (Q112a Heerlerheide),
strompelen:
sjtrompele (Q112a Heerlerheide)
|
lopen: moeilijk vooruit komen [stachele] [N 10 (1961)]
III-1-2
|
| 33700 |
moeras |
moeras:
muras (Q112a Heerlerheide),
vuilnis:
vulnes (Q112a Heerlerheide)
|
Waterachtig, laaggelegen, drassig land, broekland, gebied zonder behoorlijke afwatering. [N 27, 20; N 14, 53; N 6, 33b; R 3, 9; A 2, 57; RND 20; Wi 17; Wi 54; L 19B, 2aI; Vld.; monogr.]
I-8
|
| 33556 |
moestuinx |
gaarde:
gārt (Q112a Heerlerheide, ...
Q112a Heerlerheide)
|
I-7
|