id | Begrip | Trefwoord: dialectopgave (plaats) | Omschrijving |
---|---|---|---|
27781 | ombraak | omloop: omloop (Heerlerheide [(Oranje-Nassau I-IV)] [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), wagenomloop: wāgǝomlōp (Heerlerheide [(Oranje-Nassau I-IV)] [Zwartberg, Eisden]) | Een gang om de hoofdschacht dienend voor het omleiden van het vervoer. [N 95, 185; N 95, 695; N 95, add.; Vwo 251; Vwo 548; Vwo 552; monogr.] II-5 |
33745 | omheinen | afrasteren: āfrastǝrǝ (Heerlerheide) | Iets omgeven met een omheining, meest van toepassing op een weiland. [N 14, 63; L 32, 45; A 25, 9; Gwn 16, 11; Vld.; monogr.] I-8 |
33792 | omhulsel van het teellid | koker: kōkǝr (Heerlerheide), sloek: šluk (Heerlerheide), sluif: slȳf (Heerlerheide) | Schede van de roede. [JG, 1b; N 8, 36 en 37b] I-9 |
28370 | omkeerrol | keerrol: kīrrǫl (Heerlerheide [(Oranje-Nassau I-IV)] [Domaniale]) | Rol aan het eind van de bandtransporteur waarover de band weer wordt teruggevoerd. [N 95, 642; monogr.] II-5 |
33651 | omwalde akker | kamp: kamp (Heerlerheide) | Een akker welke omsloten is door een akkerwal, een brede gracht of door bossen. [N 11, 2e; N 11, 2f; N 27, 3b; A 10, 4; monogr.] I-8 |
34211 | omweiden | omweiden: ǫmwɛi̯jǝ (Heerlerheide) | Het geregeld verplaatsen van vee. [N 3A, 11; monogr.] I-11 |
27666 | onder de douche staan | poekelen: pukǝlǝ (Heerlerheide [(Oranje-Nassau I-IV)] [Emma, Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]) | Gebruik was dat de mijnwerkers bij het douchen elkaar de rug wasten. Volgens een informant van Q 121 was dit gebruik op de Domaniale mijn na de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) door Duitse werknemers ingevoerd. De informant uit Q 12 zegt dat dit gebruik in België niet bestond. Dit laatste wordt echter tegengesproken door de opgaven van Q 3 voor de mijnen Winterslag en Waterschei en L 422 voor de mijn van Eisden! De informant uit L 417 vermeldt daarentegen dat de mijnen Zwartberg en Waterschei aparte douchecellen kenden en dat het gebruik van elkaar de rug wassen daar niet bestond. [N 95A, 4; N 95, 71; monogr.] II-5 |
34608 | onderbak | onderbak: ondǝrbak (Heerlerheide) | Onder de kar opgehangen laadvloertje. [N 17, 86] I-13 |
18401 | ondergoed | ondergoed: ongergoot (Heerlerheide), onderwas: onderwesch (Heerlerheide) | ondergoed, onderkleren [t onderdinge] [N 25 (1964)] III-1-3 |
27174 | ondergronds | ondenin: oŋǝne (Heerlerheide [(Oranje-Nassau I-IV)] [Domaniale]), onderaardig: oŋǝrę̄deš (Heerlerheide [(Oranje-Nassau I-IV)] [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), ondergronds: oŋǝrgronts (Heerlerheide [(Oranje-Nassau I-IV)] [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]) | Beneden in de mijn onder de grond. [N 95, 113; monogr.] II-5 |