| 17728 |
schemeren van de ogen |
duizelen:
ət dūūzəlt mich (Q112a Heerlerheide),
schemeren:
t schienert veur men oòge (Q112a Heerlerheide),
t schjiemert mich vuur de ouge (Q112a Heerlerheide)
|
schemeren voor de ogen, sterretjes zien [mijn oogen schiemere] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 20510 |
schenkel |
dij:
dij (Q112a Heerlerheide),
voorschenkel:
vȳǝršeŋkǝl (Q112a Heerlerheide)
|
Bovenbeen boven de knie. Zie afbeelding 2.39. [N 8, 32.8, 32.9, 32.10 en 32.11]
I-9
|
| 19564 |
schenkkan |
karaf:
k(a)raf (Q112a Heerlerheide)
|
karaf in het algemeen [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 17829 |
scheppen |
scheppen:
šøpǝ (Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Stenen of kolen met de schop laden. [N 95, 503; N 95, 501; N 95, 202; monogr.; Vwo 682; Vwo 768]
II-5
|
| 34199 |
scherp inhebben |
(een/het) ijzer inhebben:
īzǝr enhøbǝ (Q112a Heerlerheide)
|
Spijsverteringsstoornis die ontstaat doordat de koeien met het voedsel scherpe voorwerpen als stukjes ijzerdraad, spijkers en spelden opnemen. Wanneer deze scherpe voorwerpen in de netmaag terechtkomen, kan er een ernstige spijsverteringsstoornis ontstaan. De dieren herkauwen niet meer, nemen geen voedsel meer op en hebben een lichte trommelzucht. Omdat de netmaag slechts door het middenrif van het hart en hartenzakje gescheiden is, kunnen scherpe voorwerpen gemakkelijk daar terechtkomen. Ze veroorzaken dan een ernstige etterige ontsteking die kan leiden tot de dood van het dier. Zie ook het lemma ''scherp inhebben (ijzer)'' in wbd I.3, blz. 471-472. [N 3A, 93; A 48A, 53]
I-11
|
| 17726 |
scherp kijken |
turen:
tuure (Q112a Heerlerheide)
|
kijken: scherp kijken [miere, blieke] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 34276 |
scheukpaal |
schuurpaal:
šūrpǭl (Q112a Heerlerheide)
|
Een paal in de weide waaraan het vee zich kan schuren. [N 14, 69; S 31; monogr.]
I-11
|
| 26397 |
scheut |
scheut:
šø̄ǝt (Q112a Heerlerheide)
|
Uitspruitsel van een plant, inzonderheid de aardappel. Vaak is er een meervoud gevraagd of opgegeven; vaak ook zijn de enkelvoudsvormen gelijk aan de meervoudsvormen. Alleen wanneer uitdrukkelijk de meervoudsvormen werden gevraagd en opgegeven, zijn deze ook hier opgenomen. Bij de verkleinwoorden onder het type scheutje is het ondoorzichtig of het om het grondwoord scheut of schot gaat. Kien moet begrepen worden als een contaminatie van kiem (voor de klinker) en kijn (voor de slotmedeklinker). Zie ook het lemma Uitlopers Van Kuilaardappelen. [N M, 16a; JG 1a, 1b; L 1, a-m; L 1u, 120; L B2, 282; S 17; S 31; monogr.; add. uit L 30, 39; S 22]
I-5
|
| 27878 |
schietdamp |
schietkwalm:
šētkwalm (Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Emma]),
schietwolk:
šētwǫlk (Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Domaniale])
|
De damp die ontstaat na het tot ontploffing brengen van de springstoffen. Niet verdunde schietdampen zijn schadelijk voor de gezondheid. [N 95, 428; N 95, 775; monogr.]
II-5
|
| 27846 |
schietdoos |
schietdoos:
šētduǝs (Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Domaniale])
|
Doos waarin springstoffen worden vervoerd. De "capsuledoos" hing volgens de invuller uit Q 7 naast de "poederzak" (zie het lemma Patroontas). [N 95, 409; N 95, 421 add.; monogr.]
II-5
|