| 31717 |
kantrechten |
kantrechten:
kantjrɛxtǝ (L330p Herten)
|
De buitenste, met schors bedekte delen aan de smalle lengtezijde van plaathout haaks afzagen. [N 53, 21d]
II-12
|
| 33116 |
kap aan de vlegelknuppel |
kap:
kap (L330p Herten)
|
In tegenstelling tot de kap aan de vlegelstok die van ijzer is, is de kap aan het slaghout van leer. De meest voorkomende vorm van deze kap is een zeer stevig stuk taai varkensleer (in Q 9: van ezelleer); aan de uiteinden zitten enkele gaatjes, waar een leren veter doorheen wordt gehaald waarmee de kap, met een lus, om de vlegelknuppel wordt vastgesnoerd. Daartoe zijn in de enigszins afgeplatte kant van de knuppel enkele (doorgaans drie) inkepingen gemaakt waar de veters doorheen lopen. Zie afbeelding 10, d. In L 286 tekent de zegsman een vlegelknuppel met een gat erin, waardoor de vlegelband loopt. [N 14, 3b, 3d en 3e; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 26048 |
kapconstructie |
verst:
vērs (L330p Herten)
|
De gehele kapconstructie van de standerdmolen. [N O, 45h]
II-3
|
| 29946 |
kaphamer |
kaphamel:
kaphāmǝl (L330p Herten)
|
Metselaarsgereedschap dat wordt gebruikt voor het behakken van metselstenen. De kop van de bikhamer heeft aan één uiteinde een horizontale, spits toelopende staart, terwijl het andere uiteinde van een verticale, spits toelopende staart is voorzien. Er bestaan ook uitvoeringen waarvan de kop aan één kant is uitgevoerd met een dik vierkant uiteinde, terwijl de andere kant een horizontaal spits toelopende staart heeft. Zie ook afb. 8. Het woord 'verkeerhamer' werd volgens Van Houcke (pag. 132) in Turnhout en omgeving gebruikt. [N 30, 15a; monogr.]
II-9
|
| 29949 |
kapheep |
heep:
hī.p (L330p Herten)
|
Hakmes waarmee men mortelresten van oude metselstenen verwijdert. Zie ook afb 10. [N 30, 15d; monogr.]
II-9
|
| 30672 |
kapmes |
kapmes:
kapmɛts (L330p Herten)
|
Mes dat wordt gebruikt voor het uithakken van oude stopverf uit sponningen. [N 67, 54d]
II-9
|
| 33279 |
kapucijner, velderwt |
schokkers:
schokkers (L330p Herten),
soeperwten:
sūpɛrtǝ (L330p Herten)
|
Pisum sativum L. subsp. arvense (L.) A. et G. De meest geteelde variëteit van de veld- of akkererwten is wel de kapucijner met grauwe gedeukte erwten, die na het koken geheel bruin worden. Bij de opgave struikerwt wordt aangetekend: "men heeft hiervoor geen rijshouten nodig, zoals in de moestuin". Voor struu "stro" zie aflevering I.4, lemma Stro. [N P, 24a en 24b; monogr.; add. uit JG 1b]
I-5
|
| 31754 |
kapzaag, toffelzaag |
fineerzeegje:
fǝnērzē̜xskǝ (L330p Herten
[(kapzaag met beitelhandgreep)]
),
kapzeeg:
kap˲zē̜x (L330p Herten),
rugzeeg:
rø̜k˲zē̜x (L330p Herten),
toffelzeeg:
tǫfǝlzē̜x (L330p Herten
[(ook de benaming voor een kapzaag met beitelhandgreep)]
),
verstekzeeg:
vǝrštęk˲zē̜x (L330p Herten),
verstekzeegje:
vǝrštē̜k˲zē̜xskǝ (L330p Herten)
|
Handzaag met een dun, rechthoekig, fijn getand zaagblad, waarvan de bovenzijde versterkt is met een ijzeren rand, de zaaglade. De kapzaag wordt gebruikt voor fijn zaagwerk. Zie ook afb. 14. De toffelzaag is een speciale uitvoering van de kapzaag. Ze heeft een steelvormig handvat dat bij zijn bevestiging aan het zaagblad een opwaartse knik vertoont. De zaag dient om iets nauwkeurig langs een oppervlak te kunnen afzagen, bijvoorbeeld uitstekende pennen. [N 53, 3a; N 53, 3c; N G, 23b; N 64, 2b; monogr.; div.]
II-12
|
| 26091 |
kapzolder |
bovenste zolder:
bø̜̄vǝlstǝ zoldǝr (L330p Herten)
|
De zolder van de molenkap van de Hollandse molen. [N O, 50c]
II-3
|
| 21760 |
kar |
kar:
kęi̯r (P121a Herten),
kɛr (L330p Herten)
|
Algemene benaming voor een voertuig met twee wielen (in Haspengouw mogelijk ook drie wielen, maar die zijn zeldzaam) met een lamoen waarin een paard gespannen wordt. Meestal wordt het gebruikt om lasten van enige omvang te vervoeren. Vroeger had de kar over het algemeen houten wielen, maar in de jaren na de tweede wereldoorlog werden die geleidelijk aan vervangen door wielen met luchtbanden. [N 17, add; A 2, 55; Wi 14; Gi, 15; S 17; L 1a-m; L 27, 28; R 12, 23; RND, 74; JG 1b; N 17, 4; monogr.]
I-13
|