e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Herten

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
uitgedroogd schrale deeg: šrǭlǝ dęjx (Herten) Gezegd van slecht deeg. [N 29, 29c] II-1
uitgegraven dennenwortel boks: boks (Herten) [R 3, 3; L B2, 344] I-8
uitgestort zaad van de hengst sprongen: šprøŋk (Herten) [N 8, 48 en 49] I-9
uitgeteld zijn gereed zijn: (de koe is) gǝręi̯t (Herten) De koe staat op het punt te gaan kalven. [N 3A, 43] I-11
uitkomen uitkomen: ū.tkomǝ (Herten) Het boven de grond uitkomen van het gekiemde zaadkorreltje. [JG 1a, 1b; monogr.; add. uit S 17] I-4
uitkomen van het broed doorbijten: dōrbītǝ (Herten) Het uit de cellen komen van het rijpe broed. Als het broed rijp is, breekt het uit het stadium van pop. De bij wordt geboren als werkbij, koningin of dar. De werkbij komt na 21 dagen, de koningin na 15 à 16 dagen en de dar na 24 dagen te voorschijn. Soms kan er een kleine speling zijn in deze aantallen. De werkbij knaagt bij stukjes en beetjes het celdekseltje weg, de dar scheurt het zegel met de kaken geheel af en de koninginnepop stoot met één kopbeweging de cel, die eerst is rondgesneden, open. [N 63, 23c; Ge 37, 47] II-6
uitleggen (zoom) uitlaten: ūtlǭtǝ (Herten) Een kledingstuk langer of ruimer maken door onderaan een zoom uit te leggen. [N 59, 191; N 62, 23b; MW] II-7
uitpersen van de baarmoeder, prolapsus uteri het lijf uitduwen: ǝt līf ūtdyjǝ (Herten), het lijf uitsmijten: ǝt līf ūtšmītǝ (Herten) Het uitzakken van de baarmoeder veroorzaakt door de naweeën of door het gewicht van de vruchtvliezen. In tegenstelling tot een prolapsus vaginae doet zich de prolapsus uteri altijd voor na een baring. [N 52, 4; A 48A, 8; N 3A, 97; N 52, 30a; monogr.] I-11
uitslag vertonend branderig: brɛnjǝrǝx (Herten) Gezegd van een varken dat lijdt aan de vlekziekte. [N 19, 27b] I-12
uitsoppen uitlekken: ūtlɛkǝ (Herten) De verfpot helemaal leegverven. [N 67, 64c] II-9