id | Begrip | Trefwoord: dialectopgave (plaats) | Omschrijving |
---|---|---|---|
25551 | deegkrabber | krabber: krɛbǝr (Heythuysen) | Werktuig waarmee het deeg wordt losgestoken. Het gaat hier om een gereedschap dat de vorm kan hebben van een plamuurmes met vierhoekig, driehoekig, half-rond blad), een krabber of hak met half-rond blad en een schopje met een blad van uiteenlopende vorm. Volgens de informant van K 314 heeft het "krommes" ongeveer de vorm van een sikkel. Vaak is de steel van de schop van ijzer. De handgreep van het plamuurmesmodel is vaak van hout of van omgebogen metalen plaat. Vergelijk voor de woordtypen het lemma ''deegmes''. Zie afb. 18. [N 29, 21b; N 29, 21c; OB 2, 2f; monogr.] II-1 |
25577 | deegmes | krabber: krɛbǝr (Heythuysen), steekmes: stē̜kmɛts (Heythuysen), steker: stē̜kǝr (Heythuysen) | Het werktuig waarmee telkens een hoeveelheid deeg voor een brood wordt afgesneden of afgestoken. Het werktuig komt qua vorm nogal overeen met de deegkrabber. Vergelijk b.v. de woordtypen van dit lemma met die van het lemma ''deegkrabber''. Zie ook de semantische toelichting bij dat lemma. [N 29, 32b] II-1 |
19001 | deerniswekkend | met iemand te doen hebben: met iemand te doen hebben (Heythuysen) | een sterk gevoel van medelijden over het leed van anderen opwekkend [onnozel] [N 85 (1981)] III-1-4 |
18910 | degelijk | patent: patent (Heythuysen) | degelijk te werk gaand zodat men erop kan vertrouwen [tedeeg, grondig] [N 85 (1981)] III-1-4 |
24407 | dekken | dekken: dekken (Heythuysen), dękǝ (Heythuysen), springen: springen (Heythuysen) | Het bevruchten van het vrouwelijk varken door het mannelijk varken. [N 19, 30; JG 1a, 1b, 1c, 2c; A 43, 20b; monogr.] || Hoe noemt u het vrouwelijke dier bevruchten (dekken, rijden, springen, remmelen) [N 83 (1981)] I-12, III-4-2 |
34253 | deksel van de karnton | dek: dęk (Heythuysen), deksel: dęksǝl (Heythuysen) | Deksel met een opening voor de karnstaf. [A 7, 21; JG 1a, 1b; Ge 22, 38; N 12, add.] I-11 |
20420 | deksel van een doodskist | deksel: deksel (Heythuysen) | het deksel van een doodskist [scheel, roef] [N 87 (1981)] III-2-2 |
33916 | dempig | dempig: dɛmpex (Heythuysen) | Gezegd van runderen of paarden met dempigheid, een bemoeilijking van de ademhaling; bij runderen is het vaak een naziekte van het mond- en klauwzeer. Het paard vertoont een versnelde ademhaling, gepaard met een temperatuursverhoging en hoesten. Dempigheid of kortademigheid is niet chronisch, in tegenstelling tot ''cornage'' (7.38). [JG 1b; A 48A, 38a; L 1, a-m; L 23, 1a en 1b; N 8, 87, 88 en 89a; N 52, 24; S 6] I-9 |
24526 | den | den: den (Heythuysen) | De den (in het bijzonder de grove den) (den, del, mast, spar). [N 82 (1981)] III-4-3 |
24476 | dennenappel | appel: appel (Heythuysen), dennenappel: denneappel (Heythuysen) | De vrucht van een den, denne-appel (prop, bol, kegel, knop, fobbes, kroot, krutje, rots, dop, papekul, noot, kooi, tod, pil, appel). [N 82 (1981)] III-4-3 |