| 33645 |
akker |
land:
lant (Q039p Hoensbroek)
|
Met het begrip ɛakkerɛ wordt in dit lemma bedoeld een bepaald begrensd stuk akkerland of bouwland. Veel respondenten uit Belgisch Limburg beschouwen perceel als een notariswoord. De woordtypen tarweland, haverland, bietenland, korenveld en koren duiden op een stuk land waarop een bepaald gewas wordt verbouwd.' [N 27, 2a; N 11, 1b; A 11, 4; A 3, 40; JG 1a, 1b, 1d; L 37, 11b; L 19b, 1a; Vld.; monogr.]
I-8
|
| 32837 |
akkersleep, weidesleep |
doornen takken:
dø̄ ̞ǝrǝ tɛk (Q039p Hoensbroek),
karrereep:
karǝrē ̞p (Q039p Hoensbroek),
sleep:
šlē.p (Q039p Hoensbroek),
šlēǝp (Q039p Hoensbroek),
weie(n)sleep:
węi̯ǝ[sleep] (Q039p Hoensbroek)
|
Het toestel of werktuig waarmee men de akker en/of de weide sleept. Behalve de sleeptypen die door de afb. 89 t/m 95 worden voorgesteld, werd ook de omgekeerde eg als sleep gebruikt. Zo nodig verzwaarde men die met graszoden, een zak aarde of iets dergelijks. Vaak werd de sleepeg voorzien van berkenrijs, doorn- of braamtakken of prikkeldraad. Men kon deze tussen de egbalken door vlechten, onder de eg vastbinden of achter aan de eg bevestigen. Zulk een sleep gebruikte men vooral om pas gezaaid spurrie-, klaver-en graszaad slepend in de grond te brengen. Soms werd er ook een tarwe- of een aardappelveld mee bewerkt. De omgekeerde eg kon - al dan niet voorzien van rijshout e.d. - ook als weidesleep dienen, voor het slechten van molshopen, het fijner uitsmeren van verspreide mest en ter bestrijding van mosvorming. Men sleepte de akker of de weide soms ook wel met een grote bos berken- of andere takken, die men van voren bijeenbond of - gespreid - tussen twee balken klemde. Voor het ''sleep''-gedeelte van varianten verderop in het lemma zie men het simplex sleep aan het begin. In het lemma ''eg'' vindt men de waarde van het woord(deel ''eg'' resp. ''eg'' verklaard. [JG 1a+ 1b+ 1c+ 1d; N 11, 85; N 11A, 179 + 181b + c; N 14, 81; N 18, 22; N 27, 1a add.; N J, 10; N P, 17 + 18; N Q, 17; A 13, 16b; A 40, 10a + b; div.; monogr.]
I-2
|
| 23715 |
akte |
akte:
akte (Q039p Hoensbroek)
|
Een oefening/akte/akt van geloof, hoop, liefde, berouw [üboeng]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 23487 |
algemene begraafplaats |
begraafplaats:
de begraafplaatsj (Q039p Hoensbroek)
|
Een (algemene) begraafplaats voor niet-katholieken. [N 96A (1989)]
III-3-3
|
| 23195 |
allerheiligen |
allerheiligen:
Allerhillige (Q039p Hoensbroek, ...
Q039p Hoensbroek)
|
Allerheiligen. [N 06 (1960)]
III-3-3
|
| 23196 |
allerzielen |
allerzielen:
Allerzīēle (Q039p Hoensbroek),
Allerzîêle (Q039p Hoensbroek)
|
Allerzielen. [N 06 (1960)]
III-3-3
|
| 22335 |
alles kwijt |
bluts:
bluts (Q039p Hoensbroek)
|
Alles bij het spel verloren hebben [keps, kaps, baard, dod, pret, bluts, rits, rutsel, rut, rus, molk, mol, mot]. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
| 18631 |
alpinomuts |
alpinomuts (<it.):
alpienomutsj (Q039p Hoensbroek),
alpinomötsj (Q039p Hoensbroek),
alpinomutsje (<it.):
alpinomutske (Q039p Hoensbroek),
alpinopats (<it.):
alpinopatsj (Q039p Hoensbroek),
baret (<fr.):
baret (Q039p Hoensbroek),
muts:
mutsj (Q039p Hoensbroek),
pats:
patsj (Q039p Hoensbroek),
patsje:
petsjke (Q039p Hoensbroek)
|
alpino(muts) [patsj] [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 24002 |
als getuige ten doop komen |
aan de doop gaan:
aa g`n doop goaë (Q039p Hoensbroek)
|
Als getuige ten doop komen [an doof kómme]. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 23254 |
altaar |
altaar (<lat.):
het altoar (Q039p Hoensbroek),
men zegt `op g`n elter`
d`r elter (Q039p Hoensbroek)
|
Een altaar [altaor, altooër, alter, outaar, outer?]. [N 96A (1989)]
III-3-3
|