e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Hoensbroek

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
herdershond schepershond: šīǝpǝšhǫnt (Hoensbroek) Hond van verschillend ras die door de herder wordt gebruikt ter bewaking van de schaapskudde. [N 7, 68; N 78, 21a; L 6, 30; JG 1a, 1b; monogr.] I-12
herdersschopje schepersschup: sīpǝššøp (Hoensbroek), schepersschupje: šiǝpǝššøpkǝ (Hoensbroek) Schop, stok of staf waarmee de herder zand of steentjes naar de schapen werpt om ze in het gelid te houden. [N 18, 11; N 78, 10a; JG 1a, 1b; monogr.] I-12
herenfiets fiets: inne fiets (Hoensbroek), herenfiets: inne hieërefiets (Hoensbroek) Hoe noemt u in uw dialect: een rijwiel waar mannen op rijden [N 99 (1991)] III-3-1
herfst, najaar herfst: d⁄r herfs (Hoensbroek), herfsttijd: herfstiëd (Hoensbroek), najaar: najaar (Hoensbroek) herfst (bamis(tijd), natijd, uitgang) [DC 39 (1965)] || het derde van de vier jaargetijden, de tijd tussen zomer en winter [bamis, bamistijd, natijd, uitgang] [N 91 (1982)] III-4-4
herfstdraden neveldraden: nīēëvel-drēūëd (Hoensbroek), spinnendraden: sjpinne-drēūëd (Hoensbroek), sjpinnedraod (Hoensbroek), vamen: veeĕm (Hoensbroek) herfstdraden [zomervamen] [N 22 (1963)] III-4-4
herik zemp: zęmp (Hoensbroek) Sinapis arvensis L. Zeer algemeen voorkomend onkruid op bouwland en in open bermen met goudgele bijeenstaande bloempjes en zaden in de vorm van zeer dunne opstaande boontjes. Het bloeit van mei tot september. De lengte varieert van 30 tot 80 cm. Het is ook bekend onder de oude naam krodde of wilde mosterd. Dit onkruid wordt vaak verward met knopherik (Raphanus raphanistrum L.), waar het sterk op lijkt. Knopherik komt meer voor op zandige akkers en bermen, terwijl de zaden groter zijn evenals de bloempjes, waarvan de kleur kan variëren van wit tot donkergeel en paars. Het bloeit van juli tot augustus en wordt 20 tot 60 cm hoog. Bij de opgaven wordt door een aantal informanten op dit verschil gewezen. Melm is droge akkergrond. Zie Goossens 1964; 1970 en 1988, 95-108. [N C, 2; JG 1a, 1b, 1c, 2c; A 17, 12; A 43, 12; monogr.] I-5
herkauwen nirken: nerkǝn (Hoensbroek) Het eerst niet of nauwelijks gekauwde, in de voormaag gedeeltelijk verteerde voedsel opnieuw verwerken. Zie afbeelding 7. [JG 1a, 1b, 1c, 2c; A 4, 13; L 14, 26; L 14, 88; L 20, 13; S 13; monogr.] I-11
herstemmen herstemming (zn.): herschtumming (Hoensbroek) opnieuw stemmen als er bij de eerste stemming geen beslissing valt [balloteren] [N 90 (1982)] III-3-1
het angelus luiden engel des heren: d`r ingel des here loewt (Hoensbroek) Het angelus luiden rond het middaguur [het luidt......?]. [N 96A (1989)] III-3-3
het gras maaien (het) gras maaien: het graas mieë (Hoensbroek) Wat is bij u de uitdrukking voor \'het gras afmaaien\'? (afdoen, afsnijden) [N 104 (2000)] III-2-1