| 18542 |
sluitklep |
boksenslag:
boksesjlaag (Q039p Hoensbroek, ...
Q039p Hoensbroek),
klep:
klep (Q039p Hoensbroek)
|
klep van een broek met sluitklep aan de voorkant [bokseslaag, presenteerblad] [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 33460 |
sluitpin onder aan een poortvleugel |
onderschoude:
oŋǝršou̯ (Q039p Hoensbroek),
schoude:
šǫu̯ (Q039p Hoensbroek)
|
Een poortvleugel kan aan de onderzijde gesloten worden door een korte metalen stang of pin te laten zakken in een gat in de drempel. Aan de bovenzijde is meestal een ring of haak waardoor de stang in de hoogste stand kan blijven hangen aan een pin als de poortvleugel geopend wordt. [N 4A, 47c]
I-6
|
| 20168 |
sluitspeld |
veiligheidsspeld:
veiligheidsspeld (Q039p Hoensbroek)
|
sluitspeld; speld waarvan de punt wordt vastgezet in een dopje of haakje zodat men zich daaraan niet kan bezeren, voor de luier [toespeld, knipspeld, bakelspeld] [N 86 (1981)]
III-2-2
|
| 33459 |
sluitstang boven aan een poortvleugel |
schuif:
šȳf (Q039p Hoensbroek)
|
Een poortvleugel kan aan de bovenzijde gesloten worden door een korte metalen stang omhoog te duwen in een gat in het kozijn. De stang heeft aan de onderzijde vaak een handvat dat met de stang gedraaid kan worden achter een pin of in een gleuf om te voorkomen dat de stang zakt. Meestal wordt slechts één van de beide poortvleugels zo gesloten. [N 4A, 47b]
I-6
|
| 30116 |
sluitsteen |
sluitsteen:
šlūtštē (Q039p Hoensbroek)
|
De steen die als laatste in het midden van de segmentboog wordt geplaatst. [N 32, 19d; monogr.]
II-9
|
| 19364 |
sluwe persoon |
gehaaide linkmichel:
ps. invuller twijfelt over het antwoord1 (nb. laatste woord kan ik niet goed lezen!).
gehaaide lénkmichel (Q039p Hoensbroek)
|
een vindingrijk persoon maar in ongunstige zin [kuilotter] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 17741 |
smaak |
smaak:
sjmaak (Q039p Hoensbroek, ...
Q039p Hoensbroek,
Q039p Hoensbroek,
Q039p Hoensbroek)
|
smaak: het spek heeft een ranzige smaak [N 10 (1961)] || smaak: mijn smaak is bedorven door die rotte appel [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 19358 |
smalen |
spotten:
spotte (Q039p Hoensbroek),
vernederen:
vernederen (Q039p Hoensbroek, ...
Q039p Hoensbroek)
|
met geringschatting spreken, zich vernederend uitlaten [smalen, kabatsen] [N 85 (1981)] || op minachtende of geringschattende wijze spotten [schamper, amper, scherp, grimachtig] [N 85 (1981)]
III-1-4, III-3-1
|
| 24883 |
smalle weegbree |
weegbree:
wēǝgbriǝ (Q039p Hoensbroek)
|
Plantago lanceolata L. Zeer algemeen voorkomend onkruid in graslanden en wegbermen, met lancetvormige, duidelijk generfde bladeren, die in een rozet vanuit de wortel groeien. Bovenaan de rechtopstaande stengel zit een donkerbruin aartje met een geel-wit pluizig kransje. De plant wordt 5 tot 40 cm hoog en bloeit van mei tot de herfst. Veel van de opgegeven benamingen zijn ook in gebruik voor de grote of brede weegbree (zie het lemma Grote Weegbree). Weegbree werd wel gebruikt om zweren te genezen (L 318b, Q 2), vandaar het type zwerenblad; de typen met rib(bel) duiden op de generfde bladeren. Bij lange klaver in L 249: "de smalbladige weegbree, waarvan het zaad dikwijls in het klaverzaad voorkomt". [N 37, 16b; A 46, 5; monogr.]
I-5
|
| 33691 |
smalle weg, pad |
gatsje:
gɛtskǝ (Q039p Hoensbroek),
paadje:
pē̜tjǝ (Q039p Hoensbroek),
veldweg:
vɛltwęi̯x (Q039p Hoensbroek),
voetpad:
vōtpat (Q039p Hoensbroek),
vōtpāt (Q039p Hoensbroek)
|
Een smalle weg, een pad in het algemeen. In L 40, 25 werd gevraagd naar de dialectwoorden voor ø̄een smalle weg, een padø̄ en in N M, 5 naar die voor ø̄een pad of een veeweg door een weiø̄. Omdat er in de antwoorden op beide vragen veel overlapping zat, zijn deze in √©√©n lemma ondergerbacht. Uiteraard duiden woorden als veeweg, weiweg, koegang e.a. specifiek op een weg door een wei. [N M 5; N P, 2; S 27; L 40, 25; R I, 3; A 25, 6 add.; L 19B, 6; monogr.]
I-8
|