| 24384 |
strontvlieg |
strontvlieg:
sjtròntvleeg (Q039p Hoensbroek)
|
strontvlieg: Kent u in uw dialect een woord om een soort van okergele vlieg aan te duiden die op uitwerpselen zit? [N100 (1997)]
III-4-2
|
| 32628 |
strooibak voor kunstmest |
zaaibak:
[zaaibak] (Q039p Hoensbroek)
|
De bak waarin de met de hand te strooien kunstmest voort gedragen wordt, is heel vaak dezelfde bak die gebruikt wordt om graan te zaaien. Waar dit het geval is, zijn de betreffende woorden (zaaibak, -korf, -mand, -kerp, -kaar, zaadbak, -korf, -kaar), waarvan men de dialectvarianten aantreft in het lemma zaaikorf, hier slechts in de woordtypevorm opgenomen. Daarnaast zijn er benamingen die duidelijk alleen van toepassing zijn op de kunstmeststrooibak. Om de kunstmest te verspreiden werd er ook wel gebruik gemaakt van een oude emmer. Dit was het geval bij erg kleine bedrijven, bij de bemesting van kleine percelen (ook de tuin), bij kleine hoeveelheden kunstmest (zeker in het begin van de kunstmestperiode, ook als er guano gestrooid werd), of als de boer geen zaaibak had. Men kan zich voor het strooien van kunstmest ook bedienen van de ter plaatse gebruikelijke voorschoot voor het zaaien van granen. Daarom worden benamingen als zaaikleed, -slob, -scholk, scholk en voorschoot veelal slechts als type vermeld. De dialectvarianten daarvan vindt men in het lemma zaaikleed. [JG 1a + 1b add.; N 15A, 3 + 4; N 18, 109 + 110 add.; N P, 19 add.]
I-1
|
| 25574 |
strooien |
strooien:
stryǝi̯ǝ (Q039p Hoensbroek)
|
Hooi of stro onder het vee spreiden. [S 36; L 7, 61b; R(s]
I-11
|
| 18623 |
strooien dameshoed |
strohoed:
sjtruuhoad (Q039p Hoensbroek),
struuhoad (Q039p Hoensbroek),
strooien hoed:
sjtruuehood (Q039p Hoensbroek),
sjtruëhood (Q039p Hoensbroek),
zomerhoed:
zôêmerhood (Q039p Hoensbroek)
|
dameshoed, strooien of uit fijne houtvezel vervaardigde ~ [spannen-, boerinnenhoed] [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 18276 |
strooien hoed |
strohoed:
struuhoad (Q039p Hoensbroek),
strūūhood (Q039p Hoensbroek),
[Vgl. WNT: stro - strooi - ...] [NB- WLD I.4: lm. stro, stro/strouw; struu en strooi als aparte trefwoorden (blz. 121)]
strujhoad (Q039p Hoensbroek),
strooien hoed:
sjtruuehood (Q039p Hoensbroek),
sjtruëhood (Q039p Hoensbroek),
struuehoot (Q039p Hoensbroek)
|
hoed, strooien ~ [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 22041 |
strooisel |
kaf:
kāf (Q039p Hoensbroek),
strooisel:
štrø̜i̯sǝl (Q039p Hoensbroek),
štrø̜i̯tsǝl (Q039p Hoensbroek),
struu:
štrȳ (Q039p Hoensbroek)
|
Dat wat in de stal onder het vee wordt gestrooid. Dat kan vers stro zijn maar ook gehakt stro of afval na het wannen van gedorst graan. Verder gebruikte men bladeren uit hagen, eiken- en beukenbos en loof van struiken eveneens als strooisel. [N 6, 10; L 7, 61b; JG 1a, 1b, 2b-1 add.; N 18, 41 add.; monogr.]
I-11
|
| 20956 |
stroop |
siroop:
šrūp (Q039p Hoensbroek),
zeem:
zēm (Q039p Hoensbroek)
|
Dikke, kleverige, zoete vloeistof, als broodbeleg gebruikt. In dit lemma zijn alle antwoorden opgenomen die zijn gegeven op de vragen S 36, L 7, 62 en N 57, 34a waarin in het algemeen werd gevraagd naar benamingen voor stroop. Daarnaast is monografisch materiaal dat betrekking had op stroop, verwerkt. Bovendien bevat dit lemma de antwoorden op vraag N 38, 2 "Hoe noemt u appelstroop?", omdat uit vergelijk van het materiaal voor diverse plaatsen bleek, dat er nauwelijks ver-schillen optraden in de benamingen voor stroop en appelstroop, waarschijnlijk ook omdat de meeste stroop uit appels geproduceerd wordt, Om een overbodige opsomming van identieke varianten te vermijden, is daar-om besloten de opgaven bij elkaar te plaatsen. [N 57, 34a; N 57A, 6; S 36; L 7, 62; N 38, 2; monogr.]
II-2
|
| 20555 |
stroopsoldaatje |
stroopwafel:
stroûpwaofel (Q039p Hoensbroek)
|
stroopsoldaatje; Hoe noemt U: In een papieren horentje gebakken stroop of rode suiker (affaire, stroopsoldaatje) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 18251 |
stropdas |
bind:
biend (Q039p Hoensbroek),
bient (Q039p Hoensbroek),
kravat (<fr.):
kravat (Q039p Hoensbroek),
schlips (du.):
schlips (Q039p Hoensbroek),
sjlieps (Q039p Hoensbroek, ...
Q039p Hoensbroek),
sjlies (Q039p Hoensbroek),
strik:
sjtrik (Q039p Hoensbroek)
|
stropdas, zelfbinder [slieps, sjlips, strik, kravat, kerwat, bindem, biend, kol] [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 30476 |
stropoppen |
strooipoppen:
strooipoppen (Q039p Hoensbroek)
|
Zie kaart. Dubbelgevouwen en samengebonden bosjes stro die ter afdichting tussen de dakpannen worden gestoken. Zie ook het lemma 'Strowalm' in wld I.4, pag. 122 e.v. In L 270 werd het stro voor de poppen op ± 60 cm lengte gesneden, dubbel gevouwen en aan de omgevouwen kant met een touwtje vastgebonden, aldus enigermate op een popje gelijkend. De stropoppen werden vroeger bij het dakdekken onder de elkaar overlappende zijkanten van de handpannen gestoken om een goed gesloten dak te verkrijgen ('Tegels Dialek', pag. 121). In L 210 werden de poppen iets breder dan de pan uitgespreid. Aan de onderkant stak ongeveer 1,5 cm van het stro onder de pan uit. [N 32, 44d; N F, 5; JG 2c; JG 2d; monogr.]
II-9
|