| 18732 |
tandenstoker |
tandenstoker:
tandestoker (P188p Hoepertingen)
|
Een tandenstoker. Een puntig voorwerp waarmee men voedselresten verwijdert die tussen tanden zijn blijven zitten [tandenstoker, kloker, koter] [N 114 (2002)]
III-1-3
|
| 18729 |
tandpasta |
tandpasta:
tandpasta (P188p Hoepertingen)
|
Tandpasta [N 114 (2002)]
III-1-3
|
| 18068 |
tandpijn |
pijn in zijn tanden:
pijn ən mən taan (P188p Hoepertingen),
tandpijn:
tandpijn (P188p Hoepertingen, ...
P188p Hoepertingen),
taəndpijən (P188p Hoepertingen)
|
ik heb tandpijn [ZND 34 (1940)] || Kiespijn. Ik heb kiespijn. [Lk 05 (1955)]
III-1-2
|
| 17622 |
tandvlees |
tandvlees:
tandvlees (P188p Hoepertingen),
tantvlēis (P188p Hoepertingen)
|
hoe noemt men het tandvlees ? [ZND 49 (1958)]
III-1-1
|
| 26510 |
tandwieltje |
radje:
rǫtšǝ (P188p Hoepertingen)
|
Tandwiel waarmee de stand van het schoen kan worden versteld. Op deze wijze kan de graantoevoer naar de stenen worden geregeld. Het tandwiel is in een aantal molens de vervanger van de greinstok. Zie ook de toelichting bij het lemma ɛde graantoevoer regelenɛ.' [Vds 154; Coe 139; Grof 164; N D, 33 add.]
II-3
|
| 20357 |
tante |
tant:
taant (P188p Hoepertingen),
tant (P188p Hoepertingen)
|
moei (tante) [ZND 01 (1922)] || tante (moei) [ZND 11 (1925)]
III-2-2
|
| 26411 |
tap |
top:
tup (P188p Hoepertingen)
|
Elk van de uiteinden van de molenboom. Bij houten molenbomen bestaat de tap uit een gietijzeren plaat met een ronde punt. Het plaatvormig gedeelte van de tap, de vleugel, is in een voorgezaagde gleuf in de molenboom ingewerkt. Zie ook afb. 74 en de toelichting bij het het lemma ɛvleugelɛ.' [Vds 71; Jan 76; Coe 68; Grof 88]
II-3
|
| 32620 |
tap van de houten gierton |
kraan:
krǭǝn (P188p Hoepertingen),
stop:
stǫp (P188p Hoepertingen)
|
De in dit lemma verenigde termen hebben wel alle betrekking op de regelbare uitlaat van de oude houten gierton. Sommige lijken vooral de opening aan te duiden, terwijl de meeste wijzen op het voorwerp en/of het mechaniek waarmee de ton van achteren geopend en gesloten werd. Dat kon een oude (bier)kraan met een doorboorde draaistop zijn, maar ook een stop, pin of prop, die soms met behulp van een hefboom, een wipconstructie of met een stuk touw of ijzerdraad uit de uitlaatopening getrokken werd. Termen die vooral de hefboom e.d. lijken te betreffen, zijn aan het einde van dit lemma bijeengezet. [JG 1a + 1b; N P, 6 add.; N 11A, 53e + f; monogr.]
I-1
|
| 32980 |
tarwe |
tarwe:
tɛrǝf (P188p Hoepertingen)
|
Triticum L. Sinds de invoering van betere bemestingmethodes groeit de tarwe ook in de Kempen. Het woordtype koren is als nevenvorm opgegeven in: K 316, 317, 318, 360, L 286, 292, 313, 360, 416, P 45, 119, 175, 192, Q 10, 39 en 97; evenwel alléén in de omzetting van de uitdrukkingen "rogge wordt hoger dan tarwe" of "de tarwe groeit welig" en het kan derhalve niet als een gangbare benaming van de plant worden beschouwd en is zodoende ook niet in het lemma opgenomen. Zie ook de toelichting bij het lemma ''graan, koren'' (1.2.1). Zie afbeelding 1, e.' [JG 1a, 1b; L A1, 82; L 7, 75; L 15, 24; L 28, 33; L 34, 55b; L 35, 61; L lijst graangewassen, 7; S 37; Wi 52; Gwn 9, 2; NE 1, 2; monogr.; add. uit N 15, 1a]
I-4
|
| 29796 |
tas stenen |
haag:
hǭǝx (P188p Hoepertingen)
|
Een hoop gestapelde metselstenen. [N 31, 12; N 98, 158; L 26, 10; S 12; monogr.]
II-8
|