| 24306 |
brasem |
brasem:
brasem (Q077p Hoeselt)
|
Hoe noemt u de brasem: een zoet- en brak watervis die voorkomt in stilstaande tot traagstromende wateren. Het lichaam is hoog en zijdelings afgeplat. De buikvinnen staan achter de borstvinnen voor de rugvin. De anaalvin is sterk ingesneden. De bovenste he [N 83 (1981)]
III-4-2
|
| 33983 |
brede buikriem |
onderhulp:
ǫ.nǝrhø̜.lǝp (Q077p Hoeselt)
|
Riem die onder de buik van het paard wordt gespannen en aan de twee uiteinden van de berries wordt vastgemaakt. Hij zorgt ervoor dat het paard steviger tussen de berries staat en voorkomt dat de kar opkipt. Deze riem is breder dan de smalle buikriem opdat hij bij het opkippen van de kar niet in de buik van het paard zou snijden. [JG 1a, 1b, 1c, 2b, 2c; N 13, 73]
I-10
|
| 33692 |
brede landweg |
dreef:
drøf (Q077p Hoeselt),
dręf (Q077p Hoeselt)
|
Brede landweg of een niet-openbare weg door bouw- of weiland. [N 5A, 75a; S 7; Wi 17; L 23, 31a; L 23, 31b; L 1a-m; L 40, 25; monogr.]
I-8
|
| 34080 |
brede tanden |
vol tanden (woordgr.):
vǫl tān (Q077p Hoeselt),
volzet (bijvgl. nmw.):
vǫlzatǝ (Q077p Hoeselt)
|
Blijvend gebit na de wisseling. [N 3A, 108c]
I-11
|
| 33138 |
breeddorser |
breeddorser:
brē.dǭ.sǝr (Q077p Hoeselt),
terweer(s)dorser:
tǝrwjǫ.zdǫ.sǝr (Q077p Hoeselt)
|
Bij deze dorsmachine werden de schoven dwars, in de breedte, of, anders gezegd, overlangs, in de opening geschoven. Hier gebeurt het eigenlijke dorsen door een molen met latten of wellen. Wompes Pelzer is een Duits fabrikaat breeddorsers, dat nog door paardekracht werd voortbewogen. Zie afbeelding 12. [N 14, 6b; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 29950 |
breekhamer |
scheerhamel:
šērhǭmǝl (Q077p Hoeselt)
|
Metselaarsgereedschap dat wordt gebruikt voor het behakken van metselstenen. De kop van de breekhamer heeft doorgaans een dik vierkant uiteinde en een verticale, spits toelopende staart waarmee gekapt wordt. Zie ook afb. 11. [N 30, 18a]
II-9
|
| 18786 |
breien |
strikken:
strikkən (Q077p Hoeselt),
o als Frans nos
woze strikken (Q077p Hoeselt)
|
Kousen breien. [ZND 22 (1936)]
III-1-3
|
| 18787 |
breinaald |
strikijzer:
strikijzers (Q077p Hoeselt),
strikijzər (Q077p Hoeselt)
|
Hoe heten de stalen pennen waarmee gebreid wordt? [ZND 22 (1936)]
III-1-3
|
| 33710 |
breken van leem- of koffiebanken |
leem schieten:
lēm šitǝ (Q077p Hoeselt)
|
Het breken van leembanken of de donkerbruine, harde laag in zandige grond, de koffiebank genaamd. Dit deed men met een schop, een hak of een bepaald soort ploeg. [N 27, 13a; N 27, 13b]
I-8
|
| 26635 |
breken, pletten |
pletteren:
plɛtǝrǝ (Q077p Hoeselt)
|
Haver met behulp van de haverpletter bewerken. In dit lemma is geen onderscheid gemaakt tussen enerzijds haver breken en haver pletten. Coenen (pag. 163) merkt over beide begrippen op: ø̄Als de boer de haver grof wenste, dan brak de molenaar ze, haver die gepletterd werd, was fijn.ø̄ [Vds 238; Jan 246; Jan 247; Coe 222; Grof 251]
II-3
|