| 18730 |
douchen |
douchen:
doesje (Q077p Hoeselt),
wassen:
waasse (Q077p Hoeselt)
|
Zich douchen [douchen, wassen] [N 114 (2002)]
III-1-3
|
| 24664 |
dovenetel (alg.) |
dooinetel:
dooi nittels (Q077p Hoeselt),
hondsnetel:
hondsnittels (Q077p Hoeselt)
|
dovenetel [ZND 01 (1922)]
III-4-3
|
| 33296 |
dovenetel (algemeen) |
dooinetel:
dōi̯nētǝl (Q077p Hoeselt),
hondsnetel:
hǫndsnetǝl (Q077p Hoeselt)
|
Lamium L. Dit plantengeslacht, dat van 10 to 60 cm hoog kan worden, lijkt nogal op de brandnetel met dezelfde soort grofgezaagde bladeren, die overigens géén brandend gevoel veroorzaken, en ook met in bosjes tegen de stengel groeiende bloemen. Deze bloemen zijn evenwel veel groter, gekleurd en lipvormig. Verschillende soorten van dit onkruid komen vrij algemeen voor en worden in de praktijk amper van elkaar onderscheiden. De bekendste zijn wel de witte en de paarse dovenetel die hieronder in een apart lemma worden behandeld. In dit lemma staan de algemene benamingen bijeen. [N 37, 16a; A 60A, 75; L 1, a-m; L 1u, 39; L B2, 334a; L 15, 3; S 7; monogr.]
I-5
|
| 20659 |
draad |
vaam:
vām (Q077p Hoeselt)
|
Samenhangend geheel van ineengedraaide vezels (van vlas, hennep, katoen, zijde of andere stof) tot een aanmerkelijke lengte dun uitgesponnen. Bij de antwoorden op de vraag naar draad of draad garen in de enquête van Schrijnen - Van Ginneken - Verbeeten (S) leest men nogal eens de opmerking dat ø̄draadø̄ ook van ijzer kan zijn, terwijl een ø̄draad garenø̄ vaam wordt genoemd. Daarom kunnen draad en vaam in eenzelfde plaats genoemd worden voor het begrip ø̄draadø̄. Het is ook duidelijk dat het algemeen Nederlandse draad het oudere vadem gaat verdringen. [N 62, 55b; N 62, 55a; L 1a-m; L 1u, 40; L 8, 29; L 17, 4; L A2, 304; L B1, 69; L B1, 76; Gi 1.IV, 26; Wi 5; S 27; monogr.]
II-7
|
| 33738 |
draadafrastering |
rek:
ręk (Q077p Hoeselt)
|
Omheining of afrastering van palen verbonden door ijzerdraad, prikkeldraad of andere draad. [N M, 67; N 14, 62; A 25, 4f; L 19B, 6; JG 2c; monogr.]
I-8
|
| 33982 |
draagriem |
bovenhulp:
bu̯ǫvǝhø.lp (Q077p Hoeselt),
karhulp:
kārhø̜.lǝp (Q077p Hoeselt),
zadelhulp:
zadelhulp (Q077p Hoeselt)
|
Riem die op het lagere middengedeelte van het schoftzadel wordt gelegd en die twee lussen bevat die de berries van de kar ophouden. [JG 1b, 1c, 2a, 2b; N 13, 70]
I-10
|
| 23865 |
draagriem van het kerkvaandel |
vanenriem:
voaneriem (Q077p Hoeselt)
|
De riem waarmee het vaandel gedragen wordt [vanehelp]. [N 96C (1989)]
III-3-3
|
| 17856 |
draaien |
draaien:
drêë (Q077p Hoeselt),
keren:
kére (Q077p Hoeselt)
|
Draaien: een andere richting aannemen, draaien (wenden, wenken, wengen, zwenken, keren). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 34255 |
draaiende karnton |
bottervat:
[botter]vōt (Q077p Hoeselt),
rolvat:
rǫlvǭt (Q077p Hoeselt),
rǫlvǭǝt (Q077p Hoeselt)
|
De karnton wordt met een zwengel of een wiel zelf rondgedraaid. Deze ton, waarin de boter door draaien wordt gemaakt, draait zelf mee. Zie voor de fonetische documentatie van (boter) en (botter) het lemma ''boter'' (12.14) in deze aflevering. [N 12, 51, 56 en 58; L 1a-m; L 27, 30 en 69; JG 1a, 1b, 1d, 2c; Ge 22, 10, 26, 29, 34 en 37; A 7, 19; S 17; monogr.]
I-11
|
| 34082 |
draaiers |
draaiers:
drē̜ǝrs (Q077p Hoeselt)
|
De kleine heupen achter de grote heupen, meestal in de vorm van uitstekende botten of knobbels. [N 3A, 110b]
I-11
|