| 18353 |
halfhoge knoopschoen? |
laarsje:
leerskes (Q028p Jabeek)
|
damesschoenen, halfhoge ~ met knopen opzij [leerskes] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 30094 |
halfsteense muur |
halfsteense muur:
hǫwfštēns [muur] (Q028p Jabeek)
|
Muur ter dikte van de breedte van de gebruikte metselstenen. Zie ook afb. 34, 35, 36, 37. Zie voor de fonetische documentatie van het woord en woorddeel '(muur)' het lemma 'Muur'. [N 31, 37a; monogr.]
II-9
|
| 32987 |
halm, stengel van de graanplant |
aar:
[aar] (Q028p Jabeek),
spier:
špīr (Q028p Jabeek)
|
De graanhalm is de meestal ronde en gelede stengel van de te velde staande graanplant. Hier het algemene woord, dat veelal ook de benaming voor de gehele graanplant is. Een aantal termen (bv. spier, spit, ...) wordt niet alleen gebruikt voor de stengel van de te velde staande graanplanten, maar ook -en blijkens een niet gering aantal aar-opgaven wellicht nog meer- voor de geoogste en gedorste graanstengels, de strohalm; zie de toelichting bij het volgende lemma ''strohalm'' (1.3.2). Veelal zijn ze ook toepasselijk op de grasspriet (zie het lemma ''grasspriet'' (1.5) in aflevering I.3), enkele zelfs op de graankorrel (zie het lemma ''graankorrel'' (2.6) in deze aflevering). Voor een aantal plaatsen werd het tweelettergrepige ''spieren'' als enkelvoud opgegeven. Zie afbeelding 2, a. [N P, 4b; JG 1a, 1b; L 1, a-m; S 12; Wi 13; monogr.]
I-4
|
| 21434 |
halve gulden |
halve gulden:
ps. letterlijk overgenomen (dus niet omgespeld!).
hāūve gulje (Q028p Jabeek)
|
halve gulden, een ~ [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 29826 |
halve steen |
halve steen:
hǭvǝ štē (Q028p Jabeek)
|
Een in de breedterichting doormidden geslagen metselsteen of een baksteen van dit formaat die machinaal is vervaardigd. Zie ook de toelichting bij het lemma ɛdrieklezoorɛ.' [N 31, 19a; monogr.]
II-8
|
| 21607 |
halve stuiver |
half vijf-centstuk:
ps. letterlijk overgenomen (dus niet omgespeld!).
hōūf vief-centstuk (Q028p Jabeek)
|
halve stuiver, een 2 1/2 centstuk [lap, sjoe, groot, flapsent, bokkestuiver, grote cent, plak, bots, vierduitstuk?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 21606 |
halve-centstuk |
halve cent:
ps. letterlijk overgenomen (dus niet omgespeld!).
hāūve cent (Q028p Jabeek)
|
halve-centstuk, een ~ [senske?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 29935 |
handbeschermer |
handbeschermer:
hantj˱bǝšɛrmǝr (Q028p Jabeek)
|
Rubber of leren kapje dat men aan de handen schuift om vingers en handpalm te beschermen bij het dragen van stenen. De woordtypen 'handschoe' en 'want' duiden waarschijnlijk een handschoenachtige bescherming aan die de hele hand bedekt. Zie ook het lemma 'handbeschermers' in het Woordenboek van de Limburgse Dialecten II.8, pag. 59. Over de term handlap merkt Van Houcke (pag. 133) op: ...Is een klein stuk leder met eene of meer dubbele kerven. De kerven vormen als 't ware ringen, waarin de metselaar de vingeren steekt om de hand tegen het slijten door den steen, en voornamelijk door natgemaakten steen, veroorzaakt, te vrijwaren.ø̄ [N 30, 6a; N 30, 6b; monogr.]
II-9
|
| 21519 |
handgeld |
daggeld:
Opm. met dit geld zegende men zich vroeger.
daaggeljd (Q028p Jabeek)
|
eerste geld dat iemand ontvangt voor zijn waren [handsgeld?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 30061 |
handhei |
funderingshamer:
føndēreŋshāmǝr (Q028p Jabeek)
|
Handgereedschap om palen in de grond te slaan. Het bestaat uit een zwaar houten blok waaraan verschillende handvatten zijn aangebracht. Zie ook afb. 26. [N 31, 5b; monogr.]
II-9
|