| 26668 |
rosmolen |
manège (fr.):
ma`nīǝ.žǝ (Q188p Kanne)
|
De oudste machine die voor het dorsen werd gebruikt. Een paard leverde hier de drijfkracht. Algemeen wordt onder manège een constructie verstaan bestaande uit een vertikale as die door een horizontale boom, waar een paard is voorgespannen, in beweging wordt gebracht. Door middel van een kardan-koppeling wordt die draaiende beweging doorgegeven aan een horizontale as die door de wand van de schuur naar een machine werd geleid en deze aandrijfkracht leverde. In dit geval wordt door de rosmolen een trommel aangedreven waarin de halmen gedorst werden. Vergelijk ook het lemma ''rosmolen'' in de aflevering over de molenaarsterminologie, wld II,3, blz. 163.' [N 14, 7; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 17767 |
rug |
rug:
rək (Q188p Kanne)
|
rug [ZND 06 (1924)]
III-1-1
|
| 32882 |
rug van het blad van de zeis |
rug:
røk (Q188p Kanne)
|
De opstaande stevige rand aan de buitenzijde van het blad van de zeis. Zie afbeelding 5, nummer 5. [N 18, 68e; JG 1a, 1b]
I-3
|
| 17640 |
ruggengraat |
rugstrang:
røkstraŋk (Q188p Kanne)
|
rug: ruggegraat [ruggestrang, ruggegraat] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 17641 |
ruggenwervel |
welver:
weͅləvər (Q188p Kanne)
|
[N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 33974 |
rugriem |
rugriem:
rø̜krēm (Q188p Kanne)
|
Riem die een paard dat niet tussen berries is ingespannen op de rug draagt om de strengen op te houden. De rugriem wordt ook gebruikt bij het voorste van twee ingespannen paarden. [JG 1b, 1c, 1d; N 13, 69]
I-10
|
| 21094 |
rugstuk |
rugstrank:
røͅkstrā.ŋk (Q188p Kanne)
|
karbonaden [Goossens 1b (1960)]
III-2-3
|
| 32578 |
ruige mest |
ruwe mest:
rǫu̯ǝ [mest] (Q188p Kanne)
|
Ruige mest is mest die pas uit de stal is gekomen en daarom nog onverteerd stro bevat. Deze mest vormt aanvankelijk de boven- of buitenlaag van de mesthoop, die o.i.v. zon en wind gemakkelijk verdroogt. Hij heeft daarom ook (nog) niet de kwaliteit van de in het vorige lemma bedoelde mest, die langer en dieper in de mesthoop heeft gezeten. De plaatselijke varianten van [mest [N M, 10b; N 11, 27 add.; N 11A, 4b; JG 1a + 1b add.; div.]
I-1
|
| 17737 |
ruiken |
ruiken:
ruuke (Q188p Kanne),
ry(3)̄kə (Q188p Kanne, ...
Q188p Kanne)
|
rieken [ZND m] || Rieken: door middel van reukzin gewaarworden (rieken, ruiken) [N 108 (2001)] || ruiken [N 10b (1961)]
III-1-1
|
| 22380 |
ruilen (als spel) |
tuisen:
toêsje (Q188p Kanne),
Ruilen.
toesjen (Q188p Kanne)
|
het spel waarbij men voorwerpen met elkaar ruilt [ruilen, koetelen, tuilen, toesen, tuisen, mangelen, tuitelen, paarden] [N 112 (2006)] || Tuischen, vertuischen. (Gebruikt men deze woorden en in welke beteekenis: ruilen, verkoopen, schacheren, kaartspelen, enz.?) [ZND 08 (1925)]
III-3-2
|