| 32859 |
wilde zuring |
hazeklever:
hazǝklęvǝr (L316p Kaulille)
|
Wilde zuring of veldzuring, een algemeen voorkomende plant met rood uitziende stelen en een losse aarachtige bloemtop die in de weiden en langs de sloten groeit: Rumex acetosa (tot 50 cm hoog) of Rumex acetosella (25 cm hoog). Botanici onderscheiden vele variëteiten, die ongetwijfeld tussen de onderstaande namen zijn terug te vinden. Naamsverwarring met de klaverzuring (Oxalis acetosella), die van een andere familie is dan de veldzuring, slechts 10 cm hoog en met drietallige blaadjes gelijkend op de gewone klaver, is zeker niet uit te sluiten. De meest voorkomende volksnamen voor deze plant bevatten het element klaver-; daarom zijn deze apart geplaatst (groep B). Onder C staan nog enkele volksnamen die doorgaans andere planten aanduiden, zoals hazebrood (voor Luzula, veldbies), hondsribbe (voor Plantago lanceolata, smalle weegbree) en suikerij (voor Taraxacum, paardebloem); zie ook de toelichting bij het lemma ''oude grassoorten''. Wel moet onderscheid gemaakt worden tussen de hier behandelde wilde zuring die als onkruid wordt beschouwd en die de koeien niet eten (en dus moet worden bestreden) en de tamme zuring die als groente wordt gekweekt. De Limburgse volksnamen voor deze laatste plant komen ter sprake in de afleveringen over het Boerenhuis bij de moestuin. Zie afbeelding 1.' [N 14, 84a; JG 1b, 2c; L 34, 57; monogr.]
I-3
|
| 24557 |
wilg (alg.) |
wilgenboom:
ɛn wiegeboem (L316p Kaulille)
|
wilg [ZND 14 (1926)]
III-4-3
|
| 24510 |
wilgenkatje |
katje:
ketjes (L316p Kaulille),
poesje:
poeskes (L316p Kaulille),
poezeltje:
püselkes (L316p Kaulille)
|
katjes v. sommige bomen [ZND 34 (1940)]
III-4-3
|
| 19074 |
willen |
willen:
Mar.;: dit ww. komt niet voor in WBD 1.4; in deze lijst komt het gehele werkwoord ook niet voor! Niet gebruiken?
ich wilm ge welt, he welt (L316p Kaulille)
|
ik wil, gij wil, hij wil ik wou, gij woudt, hij wou wil hij nu? wou hij gisteren? wou hij het maar doen! [ZND 08 (1925)]
III-1-4
|
| 17596 |
wimper |
plimp:
plimpen (L316p Kaulille),
plumpen (L316p Kaulille),
wimper:
wimpers (L316p Kaulille)
|
lange wimpers (haartjes aan de oogleden) [ZND 34 (1940)]
III-1-1
|
| 25160 |
winderig weer |
ruw (weer):
ruwwēͅr (L316p Kaulille)
|
winderig weer [zuchtig] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 26021 |
windpeluw |
asbalk:
asbalǝk (L316p Kaulille),
windpulf:
wentpølǝf (L316p Kaulille)
|
De zware balk in het stormeinde waar de halssteen of het metalen lager voor de molenas op bevestigd is. Zie ook afb. 17. [N O, 28c; N O, 28i; A 42A, 5; monogr.]
II-3
|
| 25208 |
windstilte |
geen wind:
ginǝ wint (L316p Kaulille)
|
De volledige afwezigheid van wind. [N O, 9a]
II-3
|
| 33832 |
windzuiger |
windzuiker:
wę.nt˲zu.kǝr (L316p Kaulille)
|
Paard dat zich bijv. op de rand van een deur of voerbak vastklemt en met een klokkend geluid lucht naar binnen zuigt, die in de plaats van in de longen in de maag terechtkomt. Door te veel lucht in de maag kan het koliek (zie het lemma ''buikkrampen'' (7.4)) krijgen. [JG 1a, 1b; N 8, 62q, 84f en 85; A 48A, 41b en 41c]
I-9
|
| 18434 |
winkelhaak |
winkelhaak:
weŋkǝlhōk (L316p Kaulille),
weŋkǝlhǭk (L316p Kaulille),
Spelling: <`> = sjwa.
wink`lhaok (L316p Kaulille)
|
Haak waarvan de armen een hoek van 900 vormen. Met de winkelhaak wordt haaks afgetekend en worden werkstukken op hun haaksheid gecontroleerd. Zie ook afb. 2. [N 30, 13a; monogr.] || Winkelhaak. Een rechthoekige scheur in een kledingstuk. [N 114 (2002)]
II-9, III-1-3
|