id | Begrip | Trefwoord: dialectopgave (plaats) | Omschrijving |
---|---|---|---|
20654 | witte kool | witte kool: witə kyəl (Kerkom) | [Goossens 1b (1960)] I-7 |
24280 | witte kwikstaart | kwikstaart: kwikstat (Kerkom, ... ) | kwikstaart [ZND 01 (1922)], [ZND 29 (1938)] III-4-1 |
33943 | wolfsgebit, gebroken gebit | watertoom: wɛtǝrtūm (Kerkom [(bij ruiters)] ) | Dit bit, gebruikt om moeilijke paarden te beteugelen, heeft een stang die in het midden scharniert. Het wordt vooral gebruikt bij rijpaarden. Op verscheidene plaatsen heeft dit soort bit kennelijk geen aparte naam. Dit wordt uitdrukkelijk gemeld voor: Q 80, 152, 162, 182. Er bestaan ook wolfsgebitten met een beugel in het midden om moeilijke paarden te beteugelen. De namen voor de twee types worden niet strikt uit elkaar gehaald. [JG 1a, 1b, 2b; N 13, 43] I-10 |
20853 | worst | worst: wost (Kerkom, ... ), alg. voor alle soorten woost (Kerkom), algemeen voor alle soorsten woost (Kerkom) | worst [ZND 04 (1924)], [ZND 21 (1936)] III-2-3 |
25766 | wort | wort: wort (Kerkom) | De hoofdwort of nawort die in de hopketel met hop enlof bierkruiden gekookt is. Volgens de invuller uit P 180 is deze vloeistof reeds bier dat nog moet gisten. Ook het woordtype "bier" (L 290, L 387, Q 99) duidt hierop. [N 35, 50; monogr.] II-2 |
25776 | wort koelen | afkoelen: afkȳlǝ (Kerkom) | De wort koud laten worden. In L 325 maakt men onderscheid tussen de "voorkoeling" en de "nakoeling". Het voorkoelen vindt plaats in de koelbak, het nakoelen in koelapparatuur. [N 35, 44; monogr.] II-2 |
25772 | wortafkoeler | réfrigérant: réfrigérant (Kerkom) | De installaties waarmee men de wort nog verder afkoelt, voordat deze naar de gistkuip wordt gebracht. [N 35, 31; N 35, 52] II-2 |
32970 | wortel | wortel: wǫtǝl (Kerkom) | Het deel van de plant dat onder de grond blijft. Het is in de materiaalverzamelingen overal duidelijk gemaakt dat het niet om groente gaat. Vergelijk daartoe de lemma''s ''winterwortel'' en ''tuinworteltje'' in de aflevering over de moestuin. [JG 1a, 1b; L 8, 100a; L 15, 28; S 45; monogr.] I-4 |
25752 | wortketel | bierketel: birkętǝl (Kerkom) | De ketel waarin men het aftreksel van mout en water kookt met hop. Volgens de correspondent uit Q 99 was de ketel vervaardigd uit rood koper. Zie ook de semantische toelichting bij het lemma ''koken''. [N 35, 30; monogr.] II-2 |
25751 | wortpomp | wortpomp: wortpump (Kerkom) | De pomp die men gebruikt om wort van de lekbak naar de wortketel te transporteren. Zie ook de semantische toelichting bij het lemma ''jachtbuis''. [N 35, 35b; monogr.] II-2 |