e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Kerkrade

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
eigennamen van de mijnen centenkuil: tsɛntsǝkul (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), centenkuiltje: tsɛntsǝkylšǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale, Wilhelmina]), de staat: dǝr štāt (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Willem-Sophia]), dǝr št˙āt (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), domaniale: domaniāl (Kerkrade  [(Domaniale / Wilhelmina)]   [Domaniale]), domaniālǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Willem-Sophia]), eygelser kuil: ēgǝlsǝr kul (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Domaniale]), ējǝlsǝr kul (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Laura, Julia]), heidser kuil: hęjtšǝr kul (Kerkrade  [(Domaniale / Wilhelmina)]   [Domaniale]), hollandse kuil: hǫlǝntšǝ kul (Kerkrade  [(Domaniale / Wilhelmina)]   [Willem-Sophia]), julia: julia (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), laura: lawra (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), wilhelmina: welhęlmina (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Laura, Julia]), welhɛlmina (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Willem-Sophia]), willem-sophia: welǝm-sofi (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Wilhelmina]), welǝm-sofija (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Willem-Sophia]) In dit lemma komen de namen van mijnen aan de orde. Er zijn twee hoofdgroepen van mijnen t.w. de Nederlands Limburgse groep en de Belgisch Limburgse. Binnen de Nederlandse groep maakt men onderscheid in Staatsmijnen en particuliere mijnen. Wilhelminat de naamgeving betreft valt op dat de Nederlands-Limburgse mijnen eigennamen hebben zoals namen van leden van het Vorstenhuis Oranje, terwijl de Belgisch-Limburgse mijnen voornamelijk aangeduid worden met de naam van de plaats waar een bepaalde mijn ligt. Volgens de informant van Q 113 werd de Staatsmijn Hendrik door Schinvelders "onze kuil" genoemd. De Lauraen Julia werden ook met de term de "Eygelser kuilen" aangeduid. Het woordtype "Evence Coppée" verwijst naar een van de grondleggers van de Kempense mijnindustrie. Bovendien bestond er een Holding Group met die naam. Met "Limburg-Maas" duidt men ook wel de mijn te Eisden aan. De naam is een verwijzing naar de maatschappij die de mijn exploiteerde: S.A. des Charbonnages de Limbourg-Meuse. Alle eigennamen in het woordtype worden voor de uniformiteit met een kleine letter in plaats van een hoofdletter geschreven. [N 95, 2; monogr.] II-5
eigenwijs eigenwijs: ejewies’ (Kerkrade), vorwitzig (du.): voorbarig  vuur’wietsieg (Kerkrade) eigenwijs III-1-4
eik eik: eech (Kerkrade), ex (Kerkrade), -  eek (Kerkrade) eik [DC 04 (1936)], [RND] III-4-3
eikel eikel: ee’chel (Kerkrade), exəltšər (Kerkrade), -  eekele (Kerkrade, ... ) eikel || eikels [RND] || eikels zoeken [DC 04 (1936)] III-4-3
einde van de dienst einde dienst: einde dienst (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Beringen, Zolder, Winterslag]), eindsschicht: ɛŋsšix (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Wilhelmina]), schicht: šix (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), vieravond: viǝroǝvǝnt (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]) Uit de antwoorden blijkt dat men woordtypen als "einde schicht" en "eindsschicht" als synoniemen moet beschouwen. [N 95, 120; monogr.; N 95, 83] II-5
ekster elster: ealster (Kerkrade), ester: eës’ter (Kerkrade), äester (Kerkrade) ekster || ekster (46 overal bekende zwart-witte vogel met lange flodderstaart; broedt in grote stevige takkennesten hoog in hoge bomen (populieren vaak tam gemaakt [N 09 (1961)] || Hoe heet de ekster? [DC 06 (1938)] III-4-1
eksteroog esteroog: eëster ooche (Kerkrade) Likdoorn: pijnlijke hoornachtige verharding van de opperhuid met een naar binnengekeerde punt, meestal aan de tenen (eksterenoog, weer, weeroog, likdoorn). [N 84 (1981)] III-1-2
el, maat van 0,69 m el: el (Kerkrade), eë⁄le (Kerkrade) de maat die een lengte aangeeft van 68 cm [el, mut] [N 91 (1982)] || el III-4-4
elektriciteit elektrisch: ɛləktriš (Kerkrade, ... ) electriciteit III-2-1
elektrische centrale centrale: centrale (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Zwartberg, Eisden]), elektrische centrale: ɛlɛktrišǝ tsɛntrāl (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]) [N 95, 21] II-5