| 31224 |
lood |
blij:
blęj (Q121p Kerkrade),
lood:
luǝt (Q121p Kerkrade),
lūǝt (Q121p Kerkrade)
|
De algemene benaming voor het zachte, blauwachtig witte metaal dat door de loodgieter wordt gebruikt. In plaatvorm vormt het de basis voor onder meer loketten, vorstlood en voetlood en als buis werd het vroeger veel toegepast bij de aanleg van waterleidingen. Zie ook de lemmata "loketten", "loketlood" en "voetlood" in Wld ii.9, pag. 178. [N 64, 102a-e; monogr.]
II-11
|
| 25289 |
lood, maat van 10 gram |
lood:
loeëd (Q121p Kerkrade)
|
de maat die een gewicht aangeeft van 10 gram [lood] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 31516 |
loodpan, gietlepel |
loodlepel:
luǝtlɛfǝl (Q121p Kerkrade),
loodpan:
luǝtpan (Q121p Kerkrade)
|
Soort pan of grote scheplepel met schenklip waarin soldeersel of lood gesmolten kan worden. Zie ook afb. 190a. De gietlepel is doorgaans een kleinere uitvoering van de loodpan. Hij wordt gebruikt om lood of soldeersel af te scheppen en te gieten. Vgl. afb. 190b-c. [N 33, 197; N 33, 310-311; N 64, 18a-b]
II-11
|
| 30081 |
loodplank |
zetwaag:
zɛtswǫax (Q121p Kerkrade)
|
Instrument om te onderzoeken of iets horizontaal ligt of overal even hoog is. Zie ook afb. 30. De loodplank werd als volgt vervaardigd. In een rechthoekig houten bord sloeg men aan de bovenkant, in het midden, een haak. Vanuit die haak werd een loodlijn getrokken naar de onderzijde van het bord. Aan de haak werd een touw met ijzeren gewichtje (vgl. het schietlood) bevestigd. Als men wilde controleren of een muur waterpas was, werd de loodplank er bovenop geplaatst. Wanneer het gewicht ten opzichte van de streep naar links of rechts uitweek, was de muur niet horizontaal. Naast de vierkante loodplank kende men ook een driehoekig model. [N 30, 12c; monogr.]
II-9
|
| 27687 |
loods |
loods:
loods (Q121p Kerkrade
[(Domaniale / Wilhelmina)]
[Julia]),
remise:
rǝmis (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Domaniale])
|
Algemene benaming voor een gebouw waar materialen zoals machines (Q 121c) of stijlen (L 374) kunnen worden opgeslagen. [N 95, 11]
II-5
|
| 30579 |
loodvergiftiging |
loodvergiftigung:
luǝt˲vǝrjeftijoŋ (Q121p Kerkrade)
|
Ziekte die ontstaat ten gevolge van het werken met loodhoudende verfstoffen. [N 67, 101; monogr.]
II-9
|
| 24846 |
loof |
blader:
ideosyncr.
blaar (Q121p Kerkrade),
lover:
ideosyncr.
lover (Q121p Kerkrade)
|
De bladeren van een boom samen (loof, lover). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 33250 |
loof van de bieten afplukken |
bladeren:
blārǝ (Q121p Kerkrade)
|
Als de bieten uit de grond getrokken zijn, worden ze op rijen gelegd en worden de bladeren van de knollen afgesneden of afgeplukt. Bij mechanisch rooien gebeurt het wel dat het loof wordt afgesneden als de bieten nog in de grond staan. [N 12, 48; monogr.]
I-5
|
| 21686 |
loon |
houwersloon:
hø̜jǝšluǝn (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
loon:
loen (Q121p Kerkrade),
maandsloon:
mǫntsluǝn (Q121p Kerkrade
[(Domaniale / Wilhelmina)]
[Willem-Sophia])
|
Het loon dat dagelijks, veertiendaags of maandelijks wordt uitbetaald. Zie ook het lemma Uitbetaling Van Loon. De woordtypen "achtzehntel" en "neunzehntel" betreffen het loon van een hulphouwer, respektievelijk 80% en 90% van het loon van een houwer. Zie ook het lemma Hulphouwer. [N 95, 976; monogr.; N 95, 144; Vwo 416; Vwo 437] || loon, wat men verdient [N 21 (1963)]
II-5, III-3-1
|
| 25605 |
loonbak |
bijbak:
bęjbak (Q121p Kerkrade)
|
Deeg van brood en gebak dat aan huis is klaargemaakt en dat naar de bakker wordt gebracht om er brood of gebak van te laten bakken tegen een vergoeding. [N 29, 98; monogr.]
II-1
|