| 33495 |
pit, kern van fruit |
kern:
kɛər (Q121p Kerkrade)
|
[RND 08]
I-7
|
| 24974 |
plaats maken |
plaats maken:
plaatsj maache (Q121p Kerkrade),
ruimen:
rüm⁄me (Q121p Kerkrade)
|
plaats maken || ruimte beschikbaar maken [plaats maken, schavelen] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 25365 |
plaats waar men het slachtvee treft om het te verdoven |
schedel:
šɛdǝl (Q121p Kerkrade),
voor de bulles:
vȳr dǝr bølǝs (Q121p Kerkrade)
|
Verdooft men het dier met het schietmasker, dan moet de pin de kop binnendringen op het snijpunt van de lijnen linkerhoorn-rechteroog en rechterhoorn-linkeroog. Verdooft men het dier met een hamer of iets dergelijks, dan slaat men het doorgaans de schedel is. [N 28, 7; monogr.]
II-1
|
| 25377 |
plaats waar men het varken of rund steekt om het te doden |
hals:
hals (Q121p Kerkrade),
hǭs (Q121p Kerkrade),
voor de borstknook:
vyr dǝr brosknǭk (Q121p Kerkrade)
|
In vragenlijst 28 is afzonderlijk gevraagd naar de plaats waar men het varken resp. het rund steekt om te doden. Aangezien er een grote overeenkomst bestond in woordtypen tussen beide vragen, zijn deze twee vragen tot één lemma versmolten. [N 28, 13a; N 28, 13b; monogr.]
II-1
|
| 24968 |
plaats, ruimte |
oord:
oad (Q121p Kerkrade),
plaats:
plaatsj (Q121p Kerkrade),
stel:
sjtel (Q121p Kerkrade)
|
plaats, ruimte
III-4-4
|
| 19470 |
plafond |
de balk:
dǝr balǝk (Q121p Kerkrade),
gipsplafond:
jipsplavǫŋ (Q121p Kerkrade),
plafond:
plafǫŋ (Q121p Kerkrade),
plavǫŋ (Q121p Kerkrade)
|
Zie kaart. Het ondervlak of de bekleding van een zoldering. In het onderzoeksgebied wordt onder een 'plafond' vooral een gepleisterde, meestal met lijsten en/of reliefs van stuc versierde bekleding van een zoldering verstaan. De term 'zoldering' wordt daarentegen gebruikt voor het ondervlak van een verdiepingsvloer waarvan de draagbalken nog zichtbaar zijn. Zie ook het 'Limburgs Idioticon', pag. 295, s.v. 'zoldering', ø̄Met de bepaalde betekenis van onbeplakten zolder. Geh. rond Maeseyck.ø̄ Om een gepleisterd plafond te maken worden eerst tengels op onderlinge afstand van ongeveer 7 cm onder de balken van de bovenliggende vloerlaag gespijkerd. Aan de tengels wordt vervolgens droog Maasriet bevestigd, dat met zigzagsgewijs om platkopspijkers gewonden koperdraad tegen de tengels wordt vastgeklemd. In plaats van riet kan ook steengaas worden gebruikt. Daarna wordt eerst een ruwe laag vette kalkmortel aangebracht en vervolgens wordt het geheel afgewerkt met een mengsel van kalk en gips. Langs de wand brengt men gewoonlijk een plint aan die wordt vervaardigd door op het plafond latjes te bevestigen en de plint gelijk met die latjes af te werken. Eventuele ornamenten worden met gips opgeplakt. In L 383 sprak men bij een boerderij vooral van de 'zolder' en in een gewoon huis van het 'plafond'. [N 6, 20; N 54, 143a; L 2, 19; monogr.; Vld.]
II-9
|
| 30727 |
plakken |
plekken:
plɛkǝ (Q121p Kerkrade)
|
Gezegd van een verflaag die nog niet zover gedroogd is dat stof er niet meer aan blijft plakken. [N 67, 74b]
II-9
|
| 30564 |
plakspaan |
gletter:
glɛtǝr (Q121p Kerkrade
[(van metaal)]
),
houten riester:
høltsǝ restǝr (Q121p Kerkrade),
houteren riester:
hø̄tsǝrǝ restǝr (Q121p Kerkrade
[(gemaakt van een massief plankje van hardhout)]
),
ijzeren riester:
īzǝrǝ restǝr (Q121p Kerkrade),
riester:
restǝr (Q121p Kerkrade),
schuurplank:
šūrplaŋk (Q121p Kerkrade),
sprahe:
šprǭǝn (Q121p Kerkrade)
|
Van een handvat voorziene houten of metalen plankje dat wordt gebruikt bij het gelijkschuren van raapspecie of gestort beton. Zie ook afb. 88. De 'sprahe' (Q 121) bestaat uit een rechthoekig blad van vrij dun en ietwat buigzaam staal waarop een handvat gemonteerd is. Zie voor dit woordtype ook RhWb (VIII), k. 404, s.v. 'Sprahe', ø̄spreeuwø̄. De 'houten riester' (Q 121) heeft dezelfde vorm als de 'sprahe'. Soms is op deze houten riester een laag 'vilt' ('velts') gespijkerd. De '(ijzeren) riester' (Q 121) vertoont grote overeenkomst met de 'sprahe', maar is van een dikkere soort staal gemaakt. De voorkant is afgerond in de vorm van een cirkelsegment (Lochtman, pag. 22). [N 30, 9; monogr.]
II-9
|
| 30628 |
plamuur |
lakplamuur:
lak[plamuur] (Q121p Kerkrade),
plamuur:
plamȳr (Q121p Kerkrade),
plamuur voor binnenwerk:
plamȳr vȳr benǝwęrǝk (Q121p Kerkrade),
plamuur voor buitenwerk:
plamȳr vȳr būsǝwęrǝk (Q121p Kerkrade),
spachtel:
špaxtǝl (Q121p Kerkrade),
spachtel voor binnenwerk:
špaxtǝl vȳr benǝwęrǝk (Q121p Kerkrade),
spachtel voor buitenwerk:
špaxtǝl vȳr būsǝwęrǝk (Q121p Kerkrade)
|
Een uit verschillende grondstoffen samengesteld materiaal dat door de schilder wordt gebruikt om een zo effen mogelijke ondergrond te verkrijgen voor de aan te brengen afschilderverflagen. Plamuur wordt gewoonlijk met een plamuurmes opgestreken maar kan ook, in verdunde vorm, met de kwast worden aangebracht. Plamuur kan worden samengesteld uit in lijnolie gemalen krijtwit en loodwit, dat wordt vermengd met in water geweekte pijpaarde. Ook bloedpreparaten en emulsie worden in plamuur aangewend. [N 67, 28c; N 67, 28d; monogr.]
II-9
|
| 30721 |
plamuur aanbrengen |
plamuren:
plamȳrǝ (Q121p Kerkrade),
spachteln:
špaxtǝlǝ (Q121p Kerkrade)
|
Plamuur door middel van een plamuurmes of kwast opbrengen. Met behulp van plamuren kunnen schaafstreken en andere onregelmatigheden in het hout worden weggewerkt zodat een volkomen egaal oppervlak ontstaat. [N 67, 71b; div.]
II-9
|