| 29646 |
winteren |
kapotvriezen:
kapǫt˲vryzǝ (Q121p Kerkrade)
|
Gezegd van klei die op de voorraadplaats gedurende de winter of de ligtijd een rottingsproces ondergaat. De woordtypen mouden of uitmouden waren in Q 83 gebruikelijk in de betekenis ø̄̄met vocht vermengen, knedenø̄̄. De zegsman hier gebruikt de woorden in een afwijkende betekenis: ø̄̄van klei, door weer en wind gebroken wordenø̄̄. [N 98, 60; monogr.]
II-8
|
| 18676 |
winterkleren |
winterkleren:
winkterkleier (Q121p Kerkrade)
|
winterkleren [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 24279 |
winterkoninkje |
koninkje:
kunniks-je (Q121p Kerkrade),
köniksje (Q121p Kerkrade)
|
Hoe heet de winterkoning? [DC 06 (1938)] || winterkoning (9,5 overal bekend; klein beweeglijk bruin bolletje met opstaand wiebelstaartje; maakt bolnest met zijopening; veel jongen; zang leuk liedje, ook s winters [N 09 (1961)]
III-4-1
|
| 33238 |
winterwortelen |
moren:
mūrǝ (Q121p Kerkrade),
varkensmoren:
vɛrkǝsmūrǝ (Q121p Kerkrade),
wintermoren:
weŋktǝrmūrǝ (Q121p Kerkrade),
wortelen:
wǫrtǝlǝ (Q121p Kerkrade)
|
Daucus carota L. subsp. sativus (Hoffm.) Arcang. Bedoeld zijn hier de winterwortelen (of winterpenen) die op de akker worden geteeld, zowel als veevoeder, alsook voor de consumptie door mensen, met name voor de hutspot. De fijne variëteit tuinworteltjes komt in de aflevering over de moestuin aan bod. [N Q, 6c; JG 1a, 1b, 2c; A 4, 26c; A 49, 2b; L B2, 342; L 8, 100b; L 15, 29; L 20, 26c; Wi 7; S 45; monogr.]
I-5
|
| 22373 |
wip |
wip:
wip (Q121p Kerkrade, ...
Q121p Kerkrade),
/
wip (Q121p Kerkrade, ...
Q121p Kerkrade)
|
/ [SND (2006)] || Het speeltuig bestaande uit een in evenwicht liggende balk of plank; op de uiteinden ervan nemen personen plaats die samen, door zich beurtelings tegen de grond af te zetten, het toestel op en neer doen gaan [kwikkwak, pontewaag, wiegelewouter, wip]. [N 88 (1982)] || Wip.
III-3-2
|
| 17612 |
wipneus |
roetsjbaan:
roetsbaan (Q121p Kerkrade)
|
neus: wipneus [schortneus, boel, boelneus] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 22374 |
wippen |
wippen:
wipe (Q121p Kerkrade),
wippe (Q121p Kerkrade)
|
Op, met een wip spelen [kwikkwakken, kweken, kwinkkwaken, kwikkelen, wiegschalen, wippen, kiegelen]. [N 88 (1982)] || wippen [GTRP (1980-1995)]
III-3-2
|
| 19306 |
wispelturig |
halve, een -:
hoeve (Q121p Kerkrade),
pijpendraaier:
piefedriener (Q121p Kerkrade)
|
nu eens kwaad, dan weer poeslief zijn [heupen] [N 85 (1981)] || steeds veranderend van stemming en doelstelling [hobbeleurig, wispelturig] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 25093 |
wisselen |
ndern (du.):
endere (Q121p Kerkrade)
|
onderling veranderen; het een voor het andere nemen of geven (bijv. voor plaats) [wisselen, omzetten] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 33779 |
wisselen van de tanden |
breken:
brē̜xǝ (Q121p Kerkrade)
|
Het breken of wisselen van de veulentanden gebeurt op twee en een half- à drie en een halfjarige leeftijd; het veulen verliest de melktanden en krijgt paardetanden, eerst de twee voorste tanden of binnentanden. Als het omstreeks vier jaar is, breken de twee middentanden en op vier en een half- à vijfjarige leeftijd de twee hoektanden. [JG 1a, 1b; N 8, 19]
I-9
|