| 21087 |
zemelen |
zemelen:
zē.mǝlǝ (P055p Kermt),
zēmǝlǝ (P055p Kermt)
|
De bij het malen van graan afgescheiden en fijngemaakte hulzen van de korrels, die na het zeven als grofste afval overblijven. In Q 99* kent men zowel zemelen als klijen. De laatstgenoemde term wordt gebruikt voor de velletjes in het zeefsel. Zie ook het lemma ɛzemelenɛ in wld II.1, pag. 83. Het materiaal dat hier is opgenomen, vormt een aanvulling op het genoemde lemma in wld II.1.' [S 45; N O, 38d; N O, 38e; JG 1a; JG 1b; JG 2c; Vds 250; Jan 141; Coe 219; Grof 249; monogr.]
II-3
|
| 34311 |
zeug met biggen |
zeug:
zeug (P055p Kermt)
|
Vrouwelijk varken dat heeft gejongd. [N 19, 6; L 37, 49c; monogr.]
I-12
|
| 33397 |
zeugekooi |
baggenkot:
bágǝkǫt (P055p Kermt),
baggenstal:
bagǝstal (P055p Kermt),
kurrenbak:
kørǝbak (P055p Kermt),
schutsel:
sxętsǝl (P055p Kermt)
|
De aparte kooi of betimmering in een varkenshok die verhindert dat de zeug de biggen met haar zware lijf dooddrukt. Vroeger werden daarvoor op ongeveer 15 tot 20 cm afstand van de bodem en van de muren van de stal houten balken van ongeveer 12 cm dikte aangebracht. De ruimte tussen balken en vloer kan dan door de biggen als vluchtweg gebruikt worden. Tegenwoordig bevindt de zeug zich in een apart hok, waarvan aan twee kanten de onderste plank ontbreekt zodat de biggen bij de tepels kunnen die door de openingen steken. [N 5A, 62a; N 19, 18; N 76, 41d]
I-6
|
| 33146 |
zeven met de handzeef |
ziften:
zeftǝ (P055p Kermt)
|
Zaaigraan winnen uit het met de wan gezuiverde graan door het te zeven. [N 14, 41b, 42b en 43b; JG 1a, 1b; Wi 43; S 45; monogr.]
I-4
|
| 21298 |
zich bemoeien met |
bemoeien:
Afl.: ne moojal.
zich bəmoojə bə (P055p Kermt)
|
zich bemoeien met [ZND 01 (1922)]
III-3-1
|
| 17938 |
zich haasten |
zich spoeden:
os spuijə (P055p Kermt),
spoiën (P055p Kermt)
|
Zich haasten. We moeten ons haasten om de bus te halen. [Lk 05 (1955)]
III-1-2
|
| 19047 |
zich inbeelden |
zich inbeelden:
ook materiaal znd 27, 39
zich ejnbiejldə (P055p Kermt)
|
inbeelden [ZND 01 (1922)]
III-1-4
|
| 34232 |
zich moeilijk laten melken |
zich hard laten melken:
(de koe) līt zǝx hāǝt mę̃lǝkǝ (P055p Kermt)
|
Het slechts met moeite gemolken kunnen worden, gezegd van de koe. Er komen in dit lemma verschillende grammaticale categorieën voor. [N 3A, 71]
I-11
|
| 33844 |
zich over de rug wentelen |
(zich) wentelen:
we.ŋkǝlǝ (P055p Kermt)
|
Geregeld gaan de paarden op hun rug liggen en slaan met de poten in de lucht. Zij doen dit vooral bij jeuk of buikpijn. [JG 1a, 1b; N 8, 69]
I-9
|
| 33038 |
zicht |
korenzicht:
kø̄rǝzext (P055p Kermt),
zicht:
zext (P055p Kermt)
|
Korte zeis die met één hand gehanteerd wordt en gebruikt wordt voor het maaien van rogge, tarwe, haver, gerst, enzovoorts. Zie de algemene toelichting bij paragraaf 4.2 over het maaien en afbeelding 5. Op de semasiologische kaart 30 zijn de gebieden met pik in de betekenis "zicht" van kaart 29 en met pik in de betekenis "mathaak" van kaart 33 bijeengezet. [N 18, 70; JG 1a, 1b, 2c; Goossens 1963, krt. 28; A 14, 7; A 23, 16.2; L 45, 7; Gwn 7, 4; div.; monogr.; add. uit N 11, 88; N 14, 131; N 15, 16a; N 18, 71; A 4, 28; A 14, 10; L 20, 28; L 42, 46; L 48, 34; Lu 1, 16.2 ; Lu 2, 34.2; Wi 51]
I-4
|