| 33137 |
kopdorser |
kopdorser:
kǫp˱dǫrsǝr (K359p Koersel)
|
Bij deze vroege gemotoriseerde dorsmachine werden de schoven met de aren (de kop van de schoof) naar voren in de machine geschoven. Het eigenlijke dorsen gebeurde in een trommel met ijzeren pinnen of tanden die doet denken aan een hekel. Zie afbeelding 12. [N 14, 6a; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 19582 |
kopje |
jatte (fr.):
sjat (K359p Koersel, ...
K359p Koersel),
tasje:
tɛskən (K359p Koersel)
|
een kopje met een schoteltje [ZND 34 (1940)] || kopje, tas [ZND 45 (1946)], [ZND 45 (1946)]
III-2-1
|
| 33987 |
kopnet |
vliegennet:
[vliegennet] (K359p Koersel)
|
Vliegennet dat alleen over het hoofd van het paard wordt gehangen. [JG 1a, 1b; N 13, 83a]
I-10
|
| 21944 |
koppel |
koppel:
een koppel (K359p Koersel)
|
Wat is de dialectbenaming voor: een paar? [N 93 (1983)]
III-3-2
|
| 20368 |
koppelen |
bijeengooien:
ik heb ze bijeen gegooid (K359p Koersel)
|
Wat is de dialectbenaming voor: het bij elkaar zetten van duivers (doffers) en duivinnen? [N 93 (1983)]
III-3-2
|
| 32684 |
koppelhaak, koppelketting |
draal:
drōl (K359p Koersel
[(aan haak)]
),
haak:
hōk (K359p Koersel
[(met draaibout)]
),
ketting:
kęteŋ (K359p Koersel)
|
De in dit lemma verenigde termen betreffen het verbindingsstuk ( + evt. onderdelen) tussen het zwenghout van het trekdier en de kam of stelboog. Dat was meestal - en vooral bij de oude voetploeg - een korte ketting met een haak aan de uiteinden. Vaak echter bestond dit koppelstuk uit twee haken, twee ringen of een haak en een ring die onderling door een draaihaak verbonden waren, of kon volstaan worden met een haak, een open schakel of een ring zonder meer. Bij de latere ijzeren wentelploeg met voorkar kon het zwenghout rechtstreeks aan de haak van de stelboog worden vastgemaakt. Sommige opgaven benoemen dan ook de vaste haak die deel uitmaakt van de grindelstang ofwel de tot de breedteregeling behorende beweegbare haak. De bovengenoemde of een daarop gelijkende ketting werd - en enkele van de onderstaande termen wijzen daar al op - eveneens gebruikt om de eg met het zwenghout te verbinden. Men zie daarom ook het lemma Egketting ca. [JG 1b + 1e + 2c; JG 2b-4, 2c; N 11, 35; N 11 A, 95b + 99c]
I-1
|
| 33967 |
koppelteugel, koppelstang |
verbindingsriem:
vǝrbeneŋsrīm (K359p Koersel)
|
Verbinding tussen de bitten van de paarden van een tweespan, of teugel die het haam van het bijdehandse paard (het paard dat bestuurd wordt) met het bit van het vandehandse paard (het rechtse paard van een twee- of driespan) verbindt. [N 13, 36]
I-10
|
| 19325 |
koppig |
koppig:
kǫpex (K359p Koersel)
|
[JG 1a; A 48A, 41a; N 8, 64h]
I-9
|
| 33929 |
kopriem |
riem:
rīm (K359p Koersel)
|
Evenals bij de halster is er aan het hoofdstel een kopriem. Bij de halster ligt de kopriem achter de oren van het paard, waar hij bij het hoofdstel vóór de oren over het voorhoofd van het paard loopt. Bij enkele opgaven is het vaak niet uit te maken of het om de vorm kieuwriem of kiefriem gaat. Gekozen werd voor de vorm kief. [JG 1a; N 13, 25]
I-10
|
| 33964 |
kordeel, hotlijn |
kordeel:
kǝrdiǝl (K359p Koersel)
|
Riem die of touw dat aan de korte teugel (cf. lemma Loenje) is vastgemaakt en door de voerman in de hand gehouden wordt. Als de voerman aan die lijn trekt, draait het paard naar links (haar), als hij er zachte rukjes aan geeft, draait het paard naar rechts (hot). Meestal wordt de gewenste richting van het paard echter vooral met commando''s aangegeven. [JG 1a, 1b; N 13, 29 en 32]
I-10
|