| 32852 |
grasspriet |
spiertje:
sperkǝ (K359p Koersel)
|
Stengel of halm van de grasplant; een enkel smal blaadje. Zie voor de fonetische documentatie van het woord(deel) ''gras'' het lemma ''gras''. [N P, 4a; monogr.]
I-3
|
| 33673 |
graszode |
plag:
(mv)
plāgn (K359p Koersel),
rus:
rø.s (K359p Koersel),
røs (K359p Koersel),
vlag:
(mv)
flagn (K359p Koersel),
flagǝn (K359p Koersel)
|
Vierkant afgestoken stuk van de met gras begroeide bovengrond. Naar dialectbenamingen voor de graszode is vaak navraag gedaan getuige ook de bronnenopgave bij dit lemma. In verschillende enqu√™tes werd gevraagd naar de zode in het algemeen zowel de graszode als de heizode. De opgaven die betrekking hadden op de heizode zijn ondergebracht in lemma 3.14 ɛheizodeɛ.' [N 14, 77a; N 14, 77b; N 27, 39g; GV, K6; JG 1a, 1b; L 8, 123; L B2, 273; S 46; NE 2 II, 15; N 18, 38 add.; N 18, 40 add.; monogr.]
I-8
|
| 17886 |
graven |
graven:
graven (K359p Koersel),
gravə (K359p Koersel)
|
graven [ZND 25 (1937)], [ZND m]
III-1-2
|
| 33657 |
grenssteen, grenspaal |
paalsteen:
pǭlstīǝn (K359p Koersel),
pǭǝlstīn (K359p Koersel)
|
De steen of paal die de grens tussen akkers aangeeft. Langs de grenzen van landerijen worden meest op de hoeken, maar ook op verschillende plaatsen elders dergelijke dikke stenen of palen geplaatst als grensmerkteken. [N 11, 9; JG 1b, 1c, 2c; L 35, 87; L 41, 24; monogr.]
I-8
|
| 33656 |
grensstrook langs een akker |
begraasde kant:
bǝgrǭǝzdǝ kant (K359p Koersel),
riempje:
rimkǝ (K359p Koersel
[(40 cm breed)]
),
voordeel:
vęi̯ǝl (K359p Koersel)
|
Een strookje niet bewerkte grond tussen twee akkers. Gezien het feit dat een akker vier zijden heeft, kan men in principe een onderscheid maken tussen de onbewerkte grond in de lengterichting van de akker en aan de kop van de akker. Indien de strook in de lengterichting van de akker alleen als grens dienst doet, is zij ongeveer een halve meter breed; dient zij ook als doorgang voor voertuigen, dan kan zij twee tot vier meter breed zijn (L 322, 369, 415, P 49, 57). De strook aan de kop van de akker wordt niet alleen gebruikt als keerstrook voor de ploeg (de zogenaamde wendakker), maar ook als weitje waar schapen (L 322) of koeien (L 360, P 119) kunnen grazen. Vaak ook is deze grond begroeid met struikgewas (L 419, Q 5, 72, 74, 75, 76, 79, 80, 83, 84, 85, 153, 154, 155a, 160, 168) of bomen (Q 169). Uit de opgaven blijkt echter vaak niet welk van de voornoemde grenzen bedoeld wordt. Daarom is in het lemma geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende grenzen; alleen als de zegslieden specifieke informatie met betrekking tot dit punt hebben vermeld, wordt dit per plaats opgenomen. Daarbij moet echter nooit uit het oog worden verloren, dat het hier gaat om een verouderd begrip. Naarmate de landbouw intensiever is geworden, zijn de oneconomische grensstroken, voor zover niet als toe- of doorgangsweg noodzakelijk, geheel verdwenen. [JG 1a, 1b, 1c, 2a-2, 2, 2b-4, 5, 2c; N 11, 7a; N 11, 7b; A 33, 11; A 33, 12, A33, 14a; A 33, 14b; monogr.; div.]
I-8
|
| 20645 |
griesmeelpudding |
semoule (fr.):
Syst. Frings
smul (K359p Koersel)
|
Crème van griesmeel, griesmeelpudding (semoel?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 21495 |
griffel |
griffel:
griffel (K359p Koersel)
|
De stift, waarmee op die lei wordt geschreven. [ZND 37 (1941)]
III-3-1
|
| 19024 |
grijns |
greilach:
grelach (K359p Koersel),
grijnlach:
gre(n)lach (K359p Koersel)
|
grijns [grijnst] [N 10 (1961)]
III-1-4
|
| 18888 |
gril |
kuren:
ook materiaal znd 29, 16
kuren (K359p Koersel)
|
kuren (znw) [ZND 01 (1922)]
III-1-4
|
| 21220 |
grindweg |
kiezel:
de kiezel (K359p Koersel),
kiezel (K359p Koersel)
|
Hoe heet een weg die daarmee [steengruis (kleine stukjes steen)] bedekt is ? [ZND 24 (1937)]
III-3-1
|