| 33269 |
koolzaad |
sloor:
slūǝr (Q074p Kortessem),
sloorzaad:
slūrzōǝt (Q074p Kortessem)
|
Brassica napus L. subsp. oleifera. Naam voor het zaad en voor het hele gewas: een koolsoort die alleen om het oliehoudend zaad wordt geteeld. Het heeft felgele bloemen in de zomer. Vroeger werd het gemaaid en gedorst en werd het zaad geslagen om "smout" te verkrijgen. Vergelijk aflevering II.3, Molenaar, paragraaf Oliemolen, blz. 165-166. Vergelijk ook het lemma Koolraap: de soort gekweekt om de knol. Bij vliegop wordt opgegeven dat het een variëteit van koolzaad is; bij spoorzaad dat het als groenvoer wordt gebruikt. [JG 1a, 1b, 2b; monogr.]
I-5
|
| 33270 |
koolzaadolie |
sloorsmout:
slūǝrsmā.t (Q074p Kortessem)
|
De olie die uit koolzaad wordt geslagen. Al sinds lang gebeurt dit olieslaan uit kool-, raap- en lijnzaad niet meer op de boerderij, maar industrieel. In Limburg is smout de gebruikelijke term voor koolzaadolie; de idiotica en het WNT zijn wat ruimer: ook voor lijnzaadolie en zelfs voor plantaardige olie in het algemeen vindt men er de benaming ɛsmoutɛ, maar in het Truierlands heeft smout ook een zeer algemene betekenis, ook smeerolie wordt eronder verstaan. Bij raapsmout wordt, in Q 9 maar ook elders, uitdrukkelijk opgegeven: "ook koolzaadolie". [JG 1a, 1b; monogr.]
I-5
|
| 21499 |
kooppenning |
drinkgeld:
dreͅjnkgeͅjlt (Q074p Kortessem)
|
kooppenning (bij het sluiten van een koop) [ZND B2 (1940sq)]
III-3-1
|
| 18004 |
koorts |
koorts:
kots (Q074p Kortessem),
kuts (Q074p Kortessem, ...
Q074p Kortessem)
|
koorts [RND]
III-1-2
|
| 33806 |
koot |
koot:
kǫu̯t (Q074p Kortessem)
|
Het korte been onmiddellijk boven de hoef, zowel van de voor- als achterpoot. 1Het is één van de belangrijkste lichaamsdelen van het trekpaard. Zie afbeelding 2.25. [JG 1a, 1b; N 8, 32.1, 32.2, 32.3, 32.7, 32.10, 32.14, 32.15 en 32.16]
I-9
|
| 19856 |
kop |
kop:
kop (Q074p Kortessem)
|
[JG 1a, 1b]
I-9
|
| 21945 |
kop op en neer schommelen (baltsverschijnsel) |
paren:
paare (Q074p Kortessem)
|
Hoe benoemt men de volgende baltsverschijnselen van duiven: kop op en neer schommelen? [N 93 (1983)]
III-3-2
|
| 33063 |
kop van de schoof |
kop:
kǫp (Q074p Kortessem)
|
De bovenkant van de schoof, daar waar zich de aren bevinden. Zie afbeelding 7. [N 15, 21b; JG 1b]
I-4
|
| 32286 |
kop van een duig |
kin:
kinǝ (Q074p Kortessem)
|
Elk van de twee uiteinden van een duig. [N E, 32a]
II-12
|
| 32312 |
kopband |
kimband:
kimband (Q074p Kortessem),
kopreep:
kopreep (Q074p Kortessem)
|
De band die om de beide uiteinden van het vat wordt aangebracht. De in dit lemma opgenomen benamingen duiden zowel de voorlopige als de definitieve banden op die plaats aan. Zie ook het lemma ɛsluitbandenɛ. Als sluitband heeft de kopband vaak de functie van opzetband. Zie ook dat lemma.' [N E, 22a; N E, 23; N E, 42]
II-12
|