| 17918 |
krabben |
dabben:
dabə (P057p Kuringen),
kretsen:
krɛtsə (P057p Kuringen)
|
Zijn hoofd krabben tegen de jeuk (dabben, kretsen, kratsen). [N 109 (2001)]
III-1-2
|
| 25404 |
krabber |
klok:
klǫk (P057p Kuringen)
|
Een meestal kegelvormig metalen werktuig met scherpe onderrand waarmee men de geweekte varkensharen verwijdert. Aan de bovenkant van de krabber bevindt zich een haak waarmee men de na het krabben achtergebleven lange haren uittrekt of de nagels afrukt. Omdat men een krabber vaak zelf maakt of laat maken van restanten van ander, niet meer bruikbaar gereedschap (bv. het blad van een schoffel) komen allerlei vormen voor. Voor het mes waarmee men de geweekte ha-ren en opperhuid van het varken verwijdert zie men het lemma ''mes''. Zie afb. 6. [N 28, 28a; N 28, 36; monogr.]
II-1
|
| 21342 |
krant |
gazet (<fr.):
gəzeͅt (P057p Kuringen)
|
krant [ZND 17 (1935)]
III-3-1
|
| 33831 |
kribbebijter |
kribbijter:
krebē̜.tǝr (P057p Kuringen)
|
Nerveus paard dat met de snijtanden in de kribbe of op een ander hard voorwerp bijt, de lucht hoorbaar naar binnen zuigt en kreunt. Dit leidt dikwijls tot indigestie. Een kribbebijter is te herkennen aan de sterke afslijting van de wrijfvlakken, vooral aan de voorrand der snijtanden. Een kribbebijter zuigt wel lucht op; het woord is echter geen synoniem van windzuiger (4.4.5). [JG 1a, 1b; A 48A, 41b; N 8, 62o en 84f; add. uit N 52]
I-9
|
| 26629 |
kriel |
kriel:
kril (P057p Kuringen)
|
Het op twee na fijnste produkt dat tijdens het builen wordt gescheiden. In volgorde van fijn naar grof is kriel grover dan boulté en fijner dan kortmeel. Zie ook de toelichting bij de lemmata ɛbloemɛ, ɛboultéɛ en ɛbuilmolenɛ. Een aantal molenaars (Q 95, Q 176, Q 188, Q 241) maakt geen onderscheid tussen de verschilende soorten die tussen ɛbloemɛ en ɛzemelenɛ worden aangetroffen. Zij die wel verschillende benamingen gebruiken, noemen kriel en biest datgene wat het dichtste bij meel staat.' [JG 1b; Vds 248; Jan 243; Coe 220; Grof 247; N O, 38e]
II-3
|
| 22351 |
krijgertje spelen |
deraanmakertje spelen:
teraanmakerke (P057p Kuringen),
tuisje spelen:
tieske spelen (P057p Kuringen)
|
Het spel waarbij één kind anderen tracht in te halen en dan te tikken, waarna de getikte weer de vangman is (ook op dit spel bestaan talloze varianten; misschien kunt u die ook vermelden: de naam en hoe het gespeeld werd) [letsen, hets geven, hetske jagen [N 88 (1982)] || Ze spelen krijgertje, ... katje enz.: het kinderspel waarbij een kind de andere naloopt en ze tracht te raken. [ZND 36 (1941)]
III-3-2
|
| 21501 |
krijt |
krijt:
e stek wit krijt (P057p Kuringen),
e stèk wit krijt (P057p Kuringen)
|
Een stuk wit krijt. [ZND 37 (1941)]
III-3-1
|
| 26421 |
kroonrad, kroonwiel |
kroonrad:
krunrǭǝt (P057p Kuringen)
|
Groot horizontaal rad dat in watermolens met meer dan één maalgang op de koning is bevestigd. Het kroonrad doet twee tot vier rondsels draaien die dan elk een steenkoppel kunnen aandrijven. [Vds 80; Jan 105; Coe 91; Grof 101]
II-3
|
| 26455 |
krop |
binnenkant:
bęnǝkānt (P057p Kuringen)
|
Het gedeelte in het centrum van de molensteen, rond het kropgat. [Vds 191; N O, 18h add.]
II-3
|
| 26454 |
kropgat |
kropgat:
kropgat (P057p Kuringen),
krǫpgǭǝt (P057p Kuringen),
kropkot:
krǫpkuǝt (P057p Kuringen)
|
Het gat dat zich midden in de loper bevindt en waarin het te malen graan loopt. Kweern in het woordtype kweernoog (l 331) verwijst naar de in die plaats gebruikelijke term voor de handmolen. Zie het lemma ɛhandmolenɛ.' [N O, 18o; A 42A, 35; N D, 8; Sche 53; Vds 129; Jan 128; Coe 93; Grof 119; N O, 18h]
II-3
|