| 24322 |
konijnenhol |
konijnenpijp:
kənɛ̄nəpɛ̄p (K314p Kwaadmechelen),
pijp:
IPA
pɛp (K314p Kwaadmechelen)
|
Hoe noemt u het in de grond uitgegraven verblijf van een konijn (kneut, pijp, potje) [N 83 (1981)] || konijnenhol [DC 55 (1980)]
III-4-2
|
| 21266 |
koning |
koning:
køͅniŋk (K314p Kwaadmechelen),
kənək (K314p Kwaadmechelen, ...
K314p Kwaadmechelen)
|
een koning [ZND A2 (1940sq)] || koning [RND], [ZND 28 (1938)]
III-3-1
|
| 22518 |
koning en vrouw van een kleur in een hand |
heer en dame:
den hieer en de dam (K314p Kwaadmechelen),
den hiëer en de dam (K314p Kwaadmechelen)
|
Ik heb den heer en de vrouw van harten samen (bij het kaartspel). [ZND 40 (1942)]
III-3-2
|
| 28400 |
koningin |
koningin:
kønǝgen (K314p Kwaadmechelen)
|
Het enige volmaakt vrouwelijke dier in een bijenkolonie. Geslachtelijk is de koningin gelijk aan de werkbij, maar in het larvestadium is de aanstaande koningin gevoed met hoogwaardige voedingsstoffen, de koninginnegelei, en de werkbij niet. In ieder volk is slechts één koningin aanwezig. Haar enige taak bestaat in het leggen van eieren. Zij kan bevruchte of onbevruchte eieren leggen. Uit de bevruchte eieren ontstaan werkbijen of eventueel koninginnen, uit de onbevruchte komen de darren. Een koningin kan een leeftijd van vier à vijf jaar bereiken. Is zij niet meer in staat eieren te leggen en daardoor nutteloos geworden voor de kolonie, dan wordt de oude koningin vervangen door een nieuwe. [N 63, 12d; S 3, L 1a-m; JG 1a + 1b; JG 2b-5, 12; R 3, 42; Ge 37, 37; A 9, 3; monogr.]
II-6
|
| 18415 |
koof |
koof:
Algemeen woord voor muts.
kuəf (K314p Kwaadmechelen)
|
koof, kovel, keuvel, in de betekenis van hoofddeksel; betekenis/uitspraak [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 33356 |
kook- en eetruimte in de stal, zomerwoning |
huis:
hø̜s (K314p Kwaadmechelen),
nere:
nērǝ (K314p Kwaadmechelen)
|
De ruimte vooraan in de stal (de voorstal of een aparte ruimte) waar men in de zomer het eten kookte en at. Vroeger was dat vaak een andere ruimte dan het woonvertrek waarin men in de wintermaanden verbleef. Omdat de koeien in de weide waren, kon de doorgaans ruime en koele voorstal als kook- en eetruimte dienen. Als men niet in de voorstal at, dan was dat in het algemeen een koelere plaats, buiten of onder een afdak aan de noord- of oostkant van de gebouwen. Het begrip "zomerwoning, zomerverblijf" is vanuit verschillende invalshoeken van een benaming voorzien. Het benoemingsmotief kan het seizoen zijn waarin de ruimte wordt benut ("zomer"); of de functie ("keuken"), waarbij men moet bedenken dat de centrale plaats van het huis, de keuken met de haard, ook wel metonymisch met het woord huis wordt aangeduid; vergelijk het Ten Geleide en de plattegronden in paragraaf 1.2. Soms is ook de plek in de boerderij waar de zomerwoning zich bevindt het benoemingsmotief ("achter-") of de functie die de ruimte buiten de zomer heeft ("voorstal", "nere"). Soms ook geeft men door het opgeven van de gebruikelijke keukenbenaming aan, dat men hier ook ''s zomers verblijft ("voorhuis"). Waar mogelijk wordt bij de opgaven aangegeven om welke ruimte het gaat. [N 5A, 5 en 35a; N 5, 128; A 10, 5a]
I-6
|
| 19416 |
kookkachel, fornuis |
cuisinière (fr.):
kwezenēͅr (K314p Kwaadmechelen),
kwiziniər (K314p Kwaadmechelen)
|
de vierkante kookkachel, met twee of vier ovens van voren [ZND 23 (1937)] || Vierkante kookkachel met een of meer ovens waarop men verschillende dingen tegelijk kan koken, braden of stoven (fornuis, kookkachel, cuissinière) [N 79 (1979)]
III-2-1
|
| 19526 |
kookpot |
pappot:
pappot (K314p Kwaadmechelen)
|
pot, metalen ~; inventarisatie benamingen (tutpot, pappot, trekpot, braajpot); betekenis/uitspraak [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 20584 |
kooksel |
kokerij:
kōʔərēͅ (K314p Kwaadmechelen)
|
kooksel; Hoe noemt U: Het gekookte, het kooksel (kokenage, kook, zooi) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 33546 |
kool, algemeen: een krop kool |
koolbol:
kuəlboͅl (K314p Kwaadmechelen)
|
krop kool [Goossens 1c (1955b)]
I-7
|