| 32859 |
wilde zuring |
zurkel:
zørǝʔǝl (K314p Kwaadmechelen)
|
Wilde zuring of veldzuring, een algemeen voorkomende plant met rood uitziende stelen en een losse aarachtige bloemtop die in de weiden en langs de sloten groeit: Rumex acetosa (tot 50 cm hoog) of Rumex acetosella (25 cm hoog). Botanici onderscheiden vele variëteiten, die ongetwijfeld tussen de onderstaande namen zijn terug te vinden. Naamsverwarring met de klaverzuring (Oxalis acetosella), die van een andere familie is dan de veldzuring, slechts 10 cm hoog en met drietallige blaadjes gelijkend op de gewone klaver, is zeker niet uit te sluiten. De meest voorkomende volksnamen voor deze plant bevatten het element klaver-; daarom zijn deze apart geplaatst (groep B). Onder C staan nog enkele volksnamen die doorgaans andere planten aanduiden, zoals hazebrood (voor Luzula, veldbies), hondsribbe (voor Plantago lanceolata, smalle weegbree) en suikerij (voor Taraxacum, paardebloem); zie ook de toelichting bij het lemma ''oude grassoorten''. Wel moet onderscheid gemaakt worden tussen de hier behandelde wilde zuring die als onkruid wordt beschouwd en die de koeien niet eten (en dus moet worden bestreden) en de tamme zuring die als groente wordt gekweekt. De Limburgse volksnamen voor deze laatste plant komen ter sprake in de afleveringen over het Boerenhuis bij de moestuin. Zie afbeelding 1.' [N 14, 84a; JG 1b, 2c; L 34, 57; monogr.]
I-3
|
| 24510 |
wilgenkatje |
katje:
kaïkes (K314p Kwaadmechelen),
IPA, omgesp.
kajʔəs (K314p Kwaadmechelen)
|
De aarachtige bloeiwijze van sommige bomen, katje (kat, katje, poeske, prop, stop, knop). [N 82 (1981)] || katjes v. sommige bomen [ZND 34 (1940)]
III-4-3
|
| 24519 |
wilgenteen |
wis:
IPA, omgesp.
wis (K314p Kwaadmechelen)
|
De tak, wijg van een wilg (wis, poot, sliet). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 17596 |
wimper |
plimper:
plimpers (K314p Kwaadmechelen)
|
lange wimpers (haartjes aan de oogleden) [ZND 34 (1940)]
III-1-1
|
| 17708 |
wind |
scheet:
nə sXēt (K314p Kwaadmechelen)
|
een scheet [ZND A1 (1940sq)]
III-1-1
|
| 25207 |
wind (alg.) |
wind:
went (K314p Kwaadmechelen)
|
wind [ZND A1 (1940sq)]
III-4-4
|
| 24434 |
winde |
snoekbaars:
IPA
snukboͅs (K314p Kwaadmechelen)
|
Hoe noemt u de winde: een voornachtige vis met gedrongen lichaam, zijdelings sterk samengedrukt, de mondopening is enigszins omhooggericht, de staartvin is diep ingesneden. De rug is donkergroen-blauw, de flanken en buik zilverwit en borst-, buik- en aars [N 83 (1981)]
III-4-2
|
| 25160 |
winderig weer |
dwaas weer:
dwaos weijer.
dwoͅs weͅjər (K314p Kwaadmechelen),
trekachtig (weer):
tr`eͅkeͅxtix (K314p Kwaadmechelen)
|
winderig weer [zuchtig] [N 22 (1963)] || winderig, gezegd van het weer [zuchtig] [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 30488 |
windroeden |
windroeden:
wentrøj (K314p Kwaadmechelen
[(enkelvoud: wentrøj)]
)
|
Twijgen die men vastbindt op de naden van de dakschilden om het verwaaien van de dakbedekking tegen te gaan. De bandgaarden werden in L 291 vastgebonden met 'wijden' ('wijǝ') of 'witsen' ('wetsǝ'), in K 353 met 'dekbanden' ('dęk˱banǝ'). In K 316 gebruikte men 'dekgaarden' ('d'k˲gšrǝ') om het stro over de hele lengte van het dak vast te leggen. [N F, 10; N 4A, 34d; monogr.]
II-9
|
| 25208 |
windstilte |
stil (weer):
stil(ə⁄əs) (K314p Kwaadmechelen),
stilte:
(wint)
stil⁄ə (K314p Kwaadmechelen)
|
windstil, zonder wind, gezegd van het weer [blak, stil] [N 81 (1980)] || windstilte, toestand dat er geen wind is [blakte] [N 81 (1980)]
III-4-4
|