| 34536 |
ei zonder schaal |
liesei:
lēsęi̯ (L422p Lanklaar),
liezenei:
lēzǝnē̜i̯ (L422p Lanklaar),
lēzǝnęi̯ (L422p Lanklaar),
lēzǝęi̯ (L422p Lanklaar)
|
Ei dat alleen door een vlies is omgeven en dat geen schaal heeft. [N 19, 54a; N 7, 11; JG 1b, 1c, 2c; L 5, 80; Vld.; L B2, 366; monogr.]
I-12
|
| 34526 |
eieren uithalen |
rapen:
rāpǝ (L422p Lanklaar),
uitrapen:
ūtrāpǝ (L422p Lanklaar)
|
De gelegde eieren uit het nest halen of oprapen. In dit lemma is een opgegeven object ei of eieren niet gedocumenteerd. Voor een fonetische documentatie van "ei" zie het lemma EI (5.11.2). [N 19, 35]
I-12
|
| 20526 |
eierkoek |
eierkoek:
eierkook (L422p Lanklaar)
|
eierkoek [ZND 34 (1940)]
III-2-3
|
| 27519 |
eigennamen van de mijnen |
beringen:
beringen (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Zolder]),
waterschei:
wātǝršęj (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Zolder]),
winterslag:
wɛntǝrslāx (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Zolder]),
zolder:
zolder (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Zolder]),
zwartberg:
zwartberg (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Zolder])
|
In dit lemma komen de namen van mijnen aan de orde. Er zijn twee hoofdgroepen van mijnen t.w. de Nederlands Limburgse groep en de Belgisch Limburgse. Binnen de Nederlandse groep maakt men onderscheid in Staatsmijnen en particuliere mijnen. Wilhelminat de naamgeving betreft valt op dat de Nederlands-Limburgse mijnen eigennamen hebben zoals namen van leden van het Vorstenhuis Oranje, terwijl de Belgisch-Limburgse mijnen voornamelijk aangeduid worden met de naam van de plaats waar een bepaalde mijn ligt. Volgens de informant van Q 113 werd de Staatsmijn Hendrik door Schinvelders "onze kuil" genoemd. De Lauraen Julia werden ook met de term de "Eygelser kuilen" aangeduid. Het woordtype "Evence Coppée" verwijst naar een van de grondleggers van de Kempense mijnindustrie. Bovendien bestond er een Holding Group met die naam. Met "Limburg-Maas" duidt men ook wel de mijn te Eisden aan. De naam is een verwijzing naar de maatschappij die de mijn exploiteerde: S.A. des Charbonnages de Limbourg-Meuse. Alle eigennamen in het woordtype worden voor de uniformiteit met een kleine letter in plaats van een hoofdletter geschreven. [N 95, 2; monogr.]
II-5
|
| 24478 |
eik |
eikenboom:
eikeboum (L422p Lanklaar)
|
eikenboom [ZND 34 (1940)]
III-4-3
|
| 24479 |
eikel |
eikel:
eikel (L422p Lanklaar)
|
eikel [ZND 34 (1940)]
III-4-3
|
| 27615 |
einde van de dienst |
schicht:
šixt (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Eisden])
|
Uit de antwoorden blijkt dat men woordtypen als "einde schicht" en "eindsschicht" als synoniemen moet beschouwen. [N 95, 120; monogr.; N 95, 83]
II-5
|
| 32735 |
eindvoor aan de zijkant |
plaatsen:
reen (L422p Lanklaar)
|
Bedoeld wordt de laatste, aan de zijkant van de akker geploegde voor. Als men met een enkele (niet-keerbare) ploeg bijeenploegt, ontstaat er aan beide zijkanten een laatste voor. De eindvoor aan de zijkant valt in het algemeen samen met de grensvoor. Vandaar dat de voor waarmee het ploegen van een akker aan de zijkant(en) besloten wordt, vaak dezelfde benaming heeft als de voor die tot akkergrens dient. Omgekeerd werden op de vraag naar de "grensvoor" woorden als zijvoor, kantvoor en laatste voor gegeven, die eerder aan de be√´indiging van het ploegwerk dan aan de akkergrens doen denken. Als voor "een van beide zijvoren van een bijeengeploegde akker" of voor "de eindvoor van een van één kant omgeploegde akker" dezelfde term werd opgegeven als voor "akkergrensvoor", is deze niet hier maar in het lemma akkergrens ca. opgenomen. Het betreft de volgende woordtypen en plaatsen: scheivoor K 278, L 248; grensvoor L 248; reenvoor Q 96d; reen L 422, 429a, P 175, Q 36, 94b, 97, 117, 188; gescheid L 248, 387; scheiding L 115, 192b, 209. De in dit lemma voorkomende meervoudsvormen betreffen de beide zijvoren van een bijeengeploegde akker. [N 11, 57; N 11A, 117d + 119d; monogr.]
I-1
|
| 32734 |
eindvoor in het midden |
voor:
[voor] (L422p Lanklaar)
|
De middenvoor is de laatste voor van een akker die men (met een enkele ploeg) uiteengeploegd heeft: de gemeenschappelijke eindvoor van de buitenwaarts geploegde akkerhelften. Een soortgelijke voor ontstaat ook tussen de delen van een op panden te ploegen akker. Naar gelang de omstandigheden ploegt men ofwel een brede of een diepe middenvoor, die als watervoor kan dienen, ofwel een smalle of een ondiepe voor, die desgewenst nog wordt dichtgesleept. Men zie ook het lemma de laatte voor ploegen onder A. Doorgaans heeft met name de niet-specifieke term voor alleen in dat verband de betekenis "middenvoor". [N 11, 55; N 11A, 121d; JG 1a + 1b; monogr.]
I-1
|
| 24142 |
ekster |
ekster:
Frings; half lang als lang omgespeld
ɛ̄əkstər (L422p Lanklaar),
ester:
êster (L422p Lanklaar),
êstër (L422p Lanklaar)
|
ekster [ZND 01 (1922)], [ZND 01 (1922)] || ekster (46 overal bekende zwart-witte vogel met lange flodderstaart; broedt in grote stevige takkennesten hoog in hoge bomen (populieren vaak tam gemaakt [N 09 (1961)]
III-4-1
|