e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Leunen

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
rosmolen mange (fr.): manezie (Leunen), manège (fr.): manēzi (Leunen) De oudste machine die voor het dorsen werd gebruikt. Een paard leverde hier de drijfkracht. Algemeen wordt onder manège een constructie verstaan bestaande uit een vertikale as die door een horizontale boom, waar een paard is voorgespannen, in beweging wordt gebracht. Door middel van een kardan-koppeling wordt die draaiende beweging doorgegeven aan een horizontale as die door de wand van de schuur naar een machine werd geleid en deze aandrijfkracht leverde. In dit geval wordt door de rosmolen een trommel aangedreven waarin de halmen gedorst werden. Vergelijk ook het lemma ''rosmolen'' in de aflevering over de molenaarsterminologie, wld II,3, blz. 163.' [N 14, 7; JG 1a, 1b; monogr.] || dorsmachine: draaiend wiel met boom dat door een trekpaard wordt voortgedreven om de dorsmachine te doen werken [N 14 (1962)] I-4, I-7
rot, van fruit kaafrot: kaafrot (Leunen) rot, helemaal — I-7
rouwband rouwband: rowbând (Leunen) rouwband; smalle, zwarte band om de linkerarm III-2-2
rouwbrief doodsbrief: dódsbriēf (Leunen), rouwbrief: rowbriēf (Leunen) rouwbrief || rouwbrief, overlijdensbericht, rouwkaart III-2-2
rouwdragen rouwdragen: voor nauwe bloedverwanten in de eerste graad (vader, moeder, man, vrouw, kinderen, broers, zusters) één jaar en zes weken. Voor de minder nauwe (ooms en tantes, grootvader, grootmoeder) zes weken  rowdrage (Leunen) rouwdragen, rouwen III-2-2
rouwkleding rouwgerei: rowgrej (Leunen), rouwkleed: rowklieëd (Leunen) rouwkleding || rouwkleed III-2-2
rouwpoffer/rouwmuts rouwmuts: 1. witte batisten muts, zonder kant, gedragen bij zware rouw (een jaar en 6 weken 2. witte tulen muts zonder kant, gedragen bij rouw in tweede graad of meer  rowmuts (Leunen), rouwtoer: cf. VD fr. s.v. "atour"(tooi, opschik "boerendracht; half maanvormig hoofddeksel, samengesteld bij: 1. zware rouw: geheel van zwarte crêpe; 2. bij minder zware rouw: zwarte zijden linten en zwarte bloemen  rowtoēr (Leunen) hoofddeksel voor rouw (zie toel.) || rouwmuts (zie toel.) III-2-2
rouwsluier falie: grote, zwarte doek, doe over het hoofd en het lichaam gedragen werd en ongeveer tot de grond reikte  falie (Leunen), fállie (Leunen), rouwdoek: grote, zwarte doek, doe over het hoofd en het lichaam gedragen werd en ongeveer tot de grond reikte  rowdoēk (Leunen) rouwdoek III-2-2
royaal gul: gul (Leunen), royaal (<fr.): rəjáál (Leunen) gul [SGV (1914)] || royaal [DC 02 (1932)] III-3-1
roze (kleur) roos: raos (Leunen) roze (kleur) III-4-4