| 33658 |
weiland in het algemeen |
wei:
węi̯ (L211p Leunen)
|
Het totaal aan grasland waarop men de koeien kan laten grazen en waarop men kan hooien. [N 6, 33b; N P, 5; N 14, 50a; S 43; RND 20; A 10, 3; A 10, 4; monogr.]
I-8
|
| 24530 |
welig groeiend |
dijen (omschr.):
deeje (L211p Leunen)
|
welig groeien, gedijen
III-4-3
|
| 32744 |
wendakkerhoeken |
tompen:
tø̄mp (L211p Leunen),
de volgende opgaven zijn enkelvoud
tõmp (L211p Leunen)
|
Bij het ploegen van de keerstrook of wendakker blijft, behalve als men na elke voor bij het keren de ploeg terugtrekt en aan de kant inzet, aan beide zijden van de wendakker een vierkant of rechthoekig keerstrookje over, dat thans vaak onbewerkt blijft, maar vroeger veelal met de schop (soms met de riek) werd omgewerkt. Een enkele keer diende het voor een ander gewas dan op de rest van de akker verbouwd werd. [N 11, 50b; N 11A, 125c; A 33, 7; N P, 1]
I-1
|
| 17597 |
wenkbrauw |
oogsbrauw:
u.əgsbrau (L211p Leunen),
wenkbrauw:
wenkbrauw (L211p Leunen)
|
wenkbrauw [DC 01 (1931)], [SGV (1914)]
III-1-1
|
| 19071 |
wensen |
wensen:
wensche (L211p Leunen)
|
wenschen [SGV (1914)]
III-1-4
|
| 21485 |
werk (zn) |
werk:
wéérk (L211p Leunen)
|
werk; ben je klaar met je -? [DC 03 (1934)]
III-3-1
|
| 28401 |
werkbij |
werk[bij]:
węrk[bij] (L211p Leunen)
|
Vrouwelijke bij. De werkbij is aanzienlijk kleiner dan de koningin. De werkbijen of werksters verrichten alle in de bijenwoning voorkomende taken zoals het broed warm houden en voeren, de koningin te eten geven en van cel tot cel leiden, raten bouwen, gebruikte cellen oppoetsen, water, stuifmeel, kleverige propolis en zoete nectar aanslepen, de voorraden opbergen en verzegelen, reten stoppen, de poort bewaken en de woning verdedigen, ventileren en schoonhouden. Op grond van die verschillende functies wordt de werkbij ook wel haalbij, voederbij, bouwbij en broedbij genoemd. In de zomer is een werkster na ongeveer zes weken versleten, in de winter, als er geen buitenwerk te doen valt, leeft ze ongeveer vijf à zes maanden. Men kent dus kortlevende zomerbijen en langlevende winterbijen. Voor het woorddeel (-bij) leest men de woordtypen bij/bie en bien. In welke plaatsen deze woordtypen respectievelijk voorkomen, ziet men in het lemma Bij. Voor de fonetische documentatie ervan wordt ook verwezen naar het lemma Bij. [N 63, 12b; S 3, L 1a-m; JG 1a; N 63, 62]
II-6
|
| 18597 |
werkdaagse jas |
jas voor de werkdagen:
enne jas vur de wèrkdage (L211p Leunen)
|
werkdagen (mv.) [een jas voor de - ] [SGV (1914)]
III-1-3
|
| 21486 |
werkdag |
werkdag:
enne jas vur de wèrkdage (L211p Leunen)
|
werkdagen (mv.) [een jas voor de - ] [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 33336 |
werken op de boerderij |
zwoegen:
zwūgǝ (L211p Leunen)
|
Ook te verstaan als het doen van huishoudelijk werk in het boerenbedrijf. De belangrijkste termen in taalgeografische zin zijn ongetwijfeld schommelen en keuteren; deze zijn dan ook in kaart gebracht; vergelijk nog de behandeling van schommelen in Goossens 1963b. De op Nederlandse bodem ontstane afleiding labeuren van het Franse leenwoord labeur is in de semasiologische kaart 5 ondergebracht. Verreweg het grootste deel van de andere opgaven zijn expressief geladen uitdrukkingen met velerlei connotaties voor "hard werken, zich afsloven" in het algemeen. [JG 1b; L 8, 149, S 47; monogr. add. uit N 5A, 95a; L 37, 11c]
I-6
|