| 34584 |
achterwand |
schutbred:
šøt˱brēt (L376p Linne)
|
De afneembare achterplank van de kar of wagen. Deze plank werd tussen de twee zijwanden geschoven om de laadruimte af te sluiten en kon tijdens het lossen weggenomen worden. Voor de betekenisontwikkelingen van de verschillende woordtypes, zie de toelichting bij het lemma voorwand. Op de kaart zijn voor Belgisch Limburg alleen de gegevens uit de mondelinge enquête opgenomen. [N 17, 30a + 36 + 48; N G, 61c; JG 1a; JG 1b; JG 2b; JG 2c; A 26, 1a; Lu 4, 1a; L 33, 4; L 40, 56; monogr.]
I-13
|
| 23549 |
acoliet |
acoliet:
acoliet (L376p Linne)
|
Een acoliet, een oudere misdienaar. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 23767 |
advent |
advent (<lat.):
advent (L376p Linne)
|
De tijd van vier zondagen voor Kerstmis (Advent, kleine vasten). [N 96C (1989)]
III-3-3
|
| 34247 |
afgeroomde melk |
ondermelk:
oŋǝrmelǝk (L376p Linne)
|
De vloeistof die overblijft als de melk ontroomd is. [A 7, 15 en 17; A 23, 4a; L 27, 29; JG 1a, 1b; L 1u, 103; Lu 1, 3 en 4a; monogr.]
I-11
|
| 21429 |
afkijken |
afkijken:
aafkieke (L376p Linne)
|
afschrijven; Bij een buurman of buurvrouw kijken? [DC 48 (1973)]
III-3-1
|
| 23734 |
afraffelen |
aframmelen:
beje aframmelen (L376p Linne)
|
(te) snel bidden, een gebed afraffelen. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 24848 |
afvallen van bladeren |
ruizelen:
ruzele (L376p Linne)
|
afvallen van bladeren [DC 48 (1973)]
III-4-3
|
| 19529 |
afwasteil, afwasbak |
afwasbak:
aa.f⁄wasbak (L376p Linne),
afwasketel:
(m.). mv.: -le.
aa.f⁄waskae.tel (L376p Linne),
spoelbak:
(m.). mv.: -bék.
sjpeu:l⁄bak (L376p Linne)
|
afwasbak [N 07 (1961)]
III-2-1
|
| 33645 |
akker |
akker:
akǝr (L376p Linne),
veld:
vɛljtj (L376p Linne)
|
Met het begrip ɛakkerɛ wordt in dit lemma bedoeld een bepaald begrensd stuk akkerland of bouwland. Veel respondenten uit Belgisch Limburg beschouwen perceel als een notariswoord. De woordtypen tarweland, haverland, bietenland, korenveld en koren duiden op een stuk land waarop een bepaald gewas wordt verbouwd.' [N 27, 2a; N 11, 1b; A 11, 4; A 3, 40; JG 1a, 1b, 1d; L 37, 11b; L 19b, 1a; Vld.; monogr.]
I-8
|
| 32837 |
akkersleep, weidesleep |
slede:
šlęi̯ (L376p Linne)
|
Het toestel of werktuig waarmee men de akker en/of de weide sleept. Behalve de sleeptypen die door de afb. 89 t/m 95 worden voorgesteld, werd ook de omgekeerde eg als sleep gebruikt. Zo nodig verzwaarde men die met graszoden, een zak aarde of iets dergelijks. Vaak werd de sleepeg voorzien van berkenrijs, doorn- of braamtakken of prikkeldraad. Men kon deze tussen de egbalken door vlechten, onder de eg vastbinden of achter aan de eg bevestigen. Zulk een sleep gebruikte men vooral om pas gezaaid spurrie-, klaver-en graszaad slepend in de grond te brengen. Soms werd er ook een tarwe- of een aardappelveld mee bewerkt. De omgekeerde eg kon - al dan niet voorzien van rijshout e.d. - ook als weidesleep dienen, voor het slechten van molshopen, het fijner uitsmeren van verspreide mest en ter bestrijding van mosvorming. Men sleepte de akker of de weide soms ook wel met een grote bos berken- of andere takken, die men van voren bijeenbond of - gespreid - tussen twee balken klemde. Voor het ''sleep''-gedeelte van varianten verderop in het lemma zie men het simplex sleep aan het begin. In het lemma ''eg'' vindt men de waarde van het woord(deel ''eg'' resp. ''eg'' verklaard. [JG 1a+ 1b+ 1c+ 1d; N 11, 85; N 11A, 179 + 181b + c; N 14, 81; N 18, 22; N 27, 1a add.; N J, 10; N P, 17 + 18; N Q, 17; A 13, 16b; A 40, 10a + b; div.; monogr.]
I-2
|