| 28592 |
salpeter |
salpeter:
sǫlpētǝr (K278p Lommel)
|
Chemische stof waarmee bijen bedwelmd worden. [N 63, 77d, N 63, 77c; N 63, 77b; JG 1b]
II-6
|
| 21571 |
salueren |
salueren (<fr.):
de soldaten moeten salueeren (K278p Lommel),
de soldòweten mutten saluweejeren (K278p Lommel),
salueeren (K278p Lommel),
saləwejərən (K278p Lommel)
|
De soldaten moeten groeten (met de hand aan de muts) [ZND 32 (1939)] || groeten van soldaten (salueren) [N 102 (1998)]
III-3-1
|
| 21332 |
samenspannen |
bijeenspannen:
diej tweeje spannen beejen (K278p Lommel)
|
Die twee heulen samen (spannen samen tegen de anderen) [ZND 26 (1937)]
III-3-1
|
| 18294 |
sandaal |
sandaal:
sandaoəl (K278p Lommel),
sandoͅuəl (K278p Lommel)
|
sandaal [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 28797 |
satijn |
satijn:
satęjn (K278p Lommel)
|
Glanszijde, atlas, een oorspronkelijk alleen zijden, later ook halfzijden (katoen en zijde) gekeperde stof, zeer glad geweven, namelijk zo dat de bindingsknopen zoveel mogelijk over de oppervlakte verspreid liggen (Van Dale, pag. 2488). [N 62, 80a; N 62, 80b; N 62, 98; N 59, 201; MW; Wi 53; monogr.]
II-7
|
| 21028 |
saus |
saus:
sàws (K278p Lommel)
|
saus [RND]
III-2-3
|
| 21025 |
savooiekool |
savooie:
savowəjə (K278p Lommel),
savooiekool:
savouəi(koͅl)* (K278p Lommel),
savooikool:
səvowəj koͅlə (K278p Lommel)
|
[N Q (1966)]savooie kool als gerecht [N Q (1966)] || savooikool
I-7, III-2-3
|
| 31809 |
schaafafval |
krollen:
krǫlǝ (K278p Lommel)
|
Het afval dat bij het schaven ontstaat. Zie ook Limburgs Idioticon, pag. 222 s.v. sch√™fsel, ø̄schavelingen, krollenø̄. [N 53, 124; N 55, 189; L 42, 17; monogr.]
II-12
|
| 19507 |
schaal |
coupe (fr.):
kup (K278p Lommel),
schaal:
sxoͅu̯əl (K278p Lommel),
broodschaal
sxoͅu̯əl (K278p Lommel)
|
schaal || schaal; betekenis/uitspraak [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 34539 |
schaal van een ei |
schaal:
sxoǝl (K278p Lommel)
|
Het kalkachtige omhulsel van een ei. Onder het woordtype schaal verbergen zich twee verschillende woorden, die in het Nederlands zijn samengevallen, doordat de Westgermaanse ā van het eerste woord, dat "komvormig voorwerp" betekende, en de Westgermaanse a in open lettergreep van het tweede woord, dat "omhulsel" betekende, beide een lange ā opleveren. De meeste Limburgse dialecten onderscheiden echter nog steeds deze twee historische klinkers. In de westelijke helft van Belgisch Limburg (gebied I) heeft ''schaal'' "eierschaal" een vocalisme dat Westgermaanse ā voortzet, in de oostelijke helft, in heel Nederlands Limburg evenals in het noordoosten van de provincie Luik (gebied II) een dat Westgermaanse a in open lettergreep voortzet. In dat oostelijke gebied is daarnaast ook schaal met oude ā vaak bekend, maar het betekent er "groot, plat bord", "collecteschaal" of "weegschaal". In enkele noordwestelijke Belgisch Limburgse dialecten heeft algehele (gebied III) of gedeeltelijke (gebied IV) samenval van ā en a in open lettergreep plaatsgevonden, zodat er niet kan worden uitgemaakt op welke van de twee oorspronkelijk verschillende woorden het woordtype schaal er teruggaat. Zie hiervoor in de bibliografie Goossens 1967. Enkele Nederlands Limburgse gegevens bevatten een historische ā. Blijkbaar gaat het hier om verwarring met het woord ''schaal'' voor "schotel".' [N 19, 55a; JG 1b, 1c, 2c; A 39, 9a; A 39, 9b; monogr.]
I-12
|