| 28481 |
uitkomen van het broed |
uitlopen:
uitlopen (K278p Lommel)
|
Het uit de cellen komen van het rijpe broed. Als het broed rijp is, breekt het uit het stadium van pop. De bij wordt geboren als werkbij, koningin of dar. De werkbij komt na 21 dagen, de koningin na 15 à 16 dagen en de dar na 24 dagen te voorschijn. Soms kan er een kleine speling zijn in deze aantallen. De werkbij knaagt bij stukjes en beetjes het celdekseltje weg, de dar scheurt het zegel met de kaken geheel af en de koninginnepop stoot met één kopbeweging de cel, die eerst is rondgesneden, open. [N 63, 23c; Ge 37, 47]
II-6
|
| 31087 |
uitleesten |
van de vorm ontdoen:
van de vorm ontdoen (K278p Lommel)
|
Het, eventueel met behulp van een leesthaak, uit de schoen trekken van de leest. [N 60, 141b]
II-10
|
| 22773 |
uitmaken wie mag beginnen |
aftellen:
we zullen ji-est aftèllen (K278p Lommel)
|
Hoe zeggen de kinderen, wanneer ze eerst willen zien wie mag beginnen, b.v. bij het knikkerspel? Vertaal dus en vul aan: We zullen eerst ... [ZND 26 (1937)]
III-3-2
|
| 18311 |
uitneembaar frontje |
kraagje:
krègske (K278p Lommel)
|
frontje, uitneembaar ~ in de hals van een jurk [vestje, plastron] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 21588 |
uitnodigen voor een begrafenis |
bidden:
bidden (K278p Lommel),
lijkbidden:
lijkbidden (K278p Lommel)
|
uitnodigen (voor begrafenis) [ZND 32 (1939)]
III-3-1
|
| 31062 |
uitpoetsen |
blinken:
blinken (K278p Lommel)
|
Het met diverse uitpoetsmiddelen bewerken van de schoenen of polijsten van de randen. [N 60, 131b]
II-10
|
| 31064 |
uitpoetsinkt |
blink:
blink (K278p Lommel)
|
Leersmeersel dat in recentere tijd het zwartsel is gaan vervangen. De woordtypen wasinkt en was wijzen erop dat de uitpoetsinkt in deze gevallen op een basis van was berust. [N 60, 132b; N 60, 132a]
II-10
|
| 31144 |
uitpoetsmachine |
uitpoetsmachine:
uitpoetsmachine (K278p Lommel)
|
De machine waarmee men poetst. Meestal is deze gecombineerd met de schuur- en schrooimachine. De informant van Q 253 geeft de volgende beschrijving van een poetsmachine: "De machine bestaat uit een geraamte met een elektrisch aangedreven as van ongeveer 1,50 m lengte met een stel borstels en daarachter en daaronder stofafzuigkappen. Op de as zijn, om de zowat 15 cm, verschillende rollen gemonteerd. Meestal gaat het om een stalen borstel, een of meerdere schuurrollen, een rol bestaande uit op elkaar geperste leerschijven, een gewone borstel, een rol van op elkaar geperste schijven uit doek. Op ieder uiteinde van de as is er telkens een frees om de randen van de schoen te effenen." Zie ook het lemma gecombineerde machine. [N 60, 243a]
II-10
|
| 21445 |
uitschelden |
uitmaken:
iemand uitmaoken (K278p Lommel),
iemand ətmā⁄ən (K278p Lommel),
iemant utma͂ke (K278p Lommel),
uitschelden:
iemand uitschelden (K278p Lommel),
iemand uitschèlen (K278p Lommel),
uitschijten:
eene tschijten (K278p Lommel)
|
Op iem. schelden, iem. uitschelden. Geef de gemeenzame uitdrukkingen op en zet tussen twee haakjes welke als "gemeen"of "plat"beschouwd worden. [ZND 34 (1940)]
III-3-1
|
| 18108 |
uitslag onder de neus |
fistel:
futsel (K278p Lommel),
uitslag:
uitslag (K278p Lommel)
|
Uitslag, zweren onder de neus (futsel, logistgast, uitslag, zweren). [N 107 (2001)]
III-1-2
|