| 24350 |
marter |
marter:
mater (L248p Lottum)
|
marter [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 22440 |
masker |
mommegezicht:
mommegezug (L248p Lottum)
|
masker [SGV (1914)]
III-3-2
|
| 33044 |
mathaak |
pik:
pek (L248p Lottum)
|
Doorgaans licht gebogen ijzeren tand aan een houten steel, die bij het maaien met de zicht gebruikt wordt om het graan bij het eigenlijke inkappen op te tillen en om het afgeslagen graan bij elkaar te trekken. In de volgende plaatsen geen specifieke benaming bekend: L 316, 317, 355, 356, 358, 363, 365, 366, 368, 413. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel [zicht]- zie het lemma ''zicht'' (4.3.1). Vergelijk ook de betekeniskaart 30 bij het lemma ''zicht'' (4.3.1) voor de geografische uitbreiding van pik in de betekenis "zicht" naast die van pik in de betekenis "mathaak". Zie afbeelding 5. [N 18, 72 en 73; JG 1a, 1b, 2c; A 14, 10; L 45, 10; R 3, 66; Gwn 7, 5; monogr.; add. uit N 11, 88; N 15, 16c en 16g; A 4, 28; A 23, 16.2; L 20, 28; Lu 1, 16.2]
I-4
|
| 19825 |
mattenklopper |
mattenklopper:
matəkloͅpər (L248p Lottum)
|
mattenklopper [DC 15 (1947)]
III-2-1
|
| 18129 |
mazelen |
mazelen:
mazelen (L248p Lottum),
mazeren:
mazere (L248p Lottum)
|
Hoe noemt men de besmettelijke kinderziekte waarbij de huid vele kleine rode vlekjes vertoont (Nederl. mazelen)? [DC 25 (1954)] || mazelen [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 32759 |
meer dan een spade diep spitten |
met twee spit (spaden):
męt twīǝ spē ̞t (L248p Lottum),
twee spit diep (spaden):
twiǝ speę̄t˱ dēp (L248p Lottum)
|
Om de ondergrond los te maken of naar boven te halen, moet men dieper spitten dan normaal. Men kan dan bij het graven van een voor op elke "bovenste" steek een diepere steek laten volgen, ofwel een gewone voor spitten om deze vervolgens dieper uit te steken. [N 11, 66; N 11A, 148c + d; N 27, 10a add.]
I-1
|
| 32781 |
meerdelige eg |
dobbele [eg]:
dǫbǝl [eg] (L248p Lottum)
|
Bedoeld wordt een combinatie van twee of meer eggen van dezelfde soort en grootte, die - naast elkaar liggend en meestal onderling verbonden, met haken of korte kettingen aan een gemeenschappelijke trekbalk bevestigd zijn; zie afb. 62. Zulk een combinatie werd gewoonlijk door twee paarden getrokken. In de betrokken termen hieronder vertegenwoordigt het lid drie ook varianten van het type ''drij''. Voor ''eg'' en ''eg'' zie men het lemma ''eg''. [N 11, 67 + 76; N 11A, 162a + b; N J, 10 add.; div.; monogr.]
I-2
|
| 20407 |
meerderjarig |
mondig:
mundig (L248p Lottum)
|
mondig [SGV (1914)]
III-2-2
|
| 32635 |
meerscharige ploegen |
drieschaardige ploeg:
drisxē̜rdǝgǝ [ploeg] (L248p Lottum),
tweeschaardige ploeg:
twiǝsxē̜rdǝgǝ [ploeg] (L248p Lottum),
tweeschaardige stoppelploeg:
twiǝsxē̜rdǝgǝ [stoppelploeg] (L248p Lottum),
vierschaardige ploeg:
vērsxē̜rdǝgǝ [ploeg] (L248p Lottum)
|
Met een meerscharige ploeg wordt een ploeg bedoeld die uitgerust is met twee, drie of meer scharen en waarmee evenzovele voren tegelijk omgeploegd worden. Over het algemeen - en uit een aantal benamingen blijkt dat ook - gebruikt men deze ploeg voor het oppervlakkig ploegwerk met name voor het omploegen van een stoppelveld. Van de onderstaande woordtypen die met drie- beginnen, vertegenwoordigt het eerste lid tevens dialectvarianten van het type drij. [N 11, 30; N 11A , 75 a-c ; N J, 10; JG 2b-4, 1; monogr.]
I-1
|
| 32636 |
meerscharige wentelploegen |
dobbele printz-patent:
dǫbǝlǝ prets patɛ ̝nt (L248p Lottum),
tweeschaardige wendelploeg:
[tweeschaardige] [wendelploeg] (L248p Lottum)
|
Met de onderstaande termen wordt een wentelploeg bedoeld die voorzien is van een twee- of drievoudig stel wentelscharen, waardoor hij telkens twee resp. drie voren tegelijk ploegt. Met de hier vermelde meerscharige wentelploegen wordt - als het tenminste geen zwaar model voor achter de tractor betreft - meestal oppervlakkig ploegwerk verricht. Voor het (...)-gedeelte van de varianten hieronder zij verwezen naar het vorige lemma en het lemma wentelploeg. Voor de woordtypen onder B. geldt wat in het vorige lemma over drie is opgemerkt. [N 11, 30 add.; N 11A, 73; monogr.]
I-1
|