| 34158 |
klam trekken |
aantrekken:
ãntrekǝ (P051p Lummen),
trekken:
tręǝkǝ (P051p Lummen)
|
Klam trekken is een teken van drachtigheid. Ongeveer vier of zes weken na de bevruchting is voor het eerst waar te nemen of een koe drachtig is. Wanneer men dan op de uier drukt, komt er een taai, kleverig vocht uit. [N 3A, 38a]
I-11
|
| 26179 |
klampen |
klemmen:
klemmen (P051p Lummen)
|
De klampen waarmee de windborden aan de voorzoom vastliggen. [N O, 4c; A 42A, 68; N O, 4d]
II-3
|
| 34159 |
klamvaars |
eersteling:
isleŋ (P051p Lummen),
istǝleŋk (P051p Lummen)
|
Een klamvaars is een drachtige koe. De drachtigheid blijkt uit het klam trekken. Bij deze koe komt er een kleverig, taai vocht uit de uier. [N 3A, 38b; N C, 10b]
I-11
|
| 24858 |
klaproos |
kolbloem:
kŏlblôm (P051p Lummen),
kǫlblǫm (P051p Lummen),
-
kolbloem (P051p Lummen),
slaapkop:
sloèpkop (P051p Lummen),
slōǝpkǫp (P051p Lummen),
2x = eigenlijk: P. somniferum L.
slaapkop (P051p Lummen)
|
klaproos [ZND 01 (1922)] || Papaver rhoeas L. Een tot 60 cm hoge, behaarde plant. De uit vier losse kroonbladeren bestaande bloem is vuurrood en aan de voet vaak zwart gevlekt. De zaaddoos is kaal, bijna eivormig, met donkere stempels in een radvormig figuur. De klaproos komt voor in en bij korenvelden op zwaardere grondsoorten, langs wegen, dijken en op ruigten en bloeit van mei tot juli. Bij de benamingen treedt wel verwarring op met de veel grotere en hogere (60 tot 120 cm) slaapbol (Papaver somniferum L.), die tot hetzelfde geslacht behoort. Dit geldt vooral voor de typen met maan-, slaap-, heul- en olie-. Zie Pauwels 1933 en Brok 1991. [A 13, 13; L 1, a-m; L 1u, 125; L 15, 9; S 18; monogr.]
I-5, III-4-3
|
| 17957 |
klauteren |
kledderen:
klĕddrə (P051p Lummen),
klefferen:
klĕffrə (P051p Lummen),
kruipen:
krōpə (P051p Lummen)
|
Op een boom klauteren [ZND 27 (1938)]
III-1-2
|
| 26301 |
klauw |
gaffel:
gafǝl (P051p Lummen),
vork:
vø̜rk (P051p Lummen)
|
Het onderste klauwvormige gedeelte van het staakijzer dat in het middendeel van de rijn grijpt. De klauw is in functie vergelijkbaar met de kop van het staakijzer in watermolens. Zie ook afb. 61. [N O, 14l; N O, 15e; A 42A, 16; Sche 44; N D, 17]
II-3
|
| 33256 |
klaver, algemeen |
klaver:
klā.vǝr (P051p Lummen)
|
De klaver- en klee-varianten in dit lemma vormen de verzamelnaam voor allerlei klaversoorten uit de familie van de Vlinderbloemigen. Klaver werd tot 1950 geteeld als groenvoer en als stoppelgewas. In de Nijmeegse lijst is niet naar de afzonderlijke soorten of naar de algemene naam gevraagd, alleen naar de benamingen voor verschillende oude klaversoorten. Hier zijn, naast de algemene naam in dit lemma, eerst enkele meestvoorkomende soorten apart behandeld en is tot slot een verzamellemma Andere Oude Klaversoorten toegevoegd. De scheiding in het Nijmeegse materiaal is achteraf aangebracht, op grond van de gewasnaam, de opmerkingen van de zegslieden en andere bronnen. Zie ook WBD.I, afl. 8, blz. 1408. [N 14, 83; JG 1a, 1b, 2b, 2c; A 4, 10; L 1, a-m; L B2, 348; L 20, 10; Wi 50; S 18; monogr.]
I-5
|
| 18171 |
kledij, kleren |
dingen:
dinge (P051p Lummen),
kleren:
kliər (P051p Lummen),
klìer (P051p Lummen),
t dinge, ploete, lijnwaad, kluft]:
klier (P051p Lummen)
|
Kent ge een verzamelwoord voor "de kleren"(kleerage, of een ander woord). [ZND 36 (1941)] || kleding, kledij (verzamelnaam) [kleerazie, klejaasj] [N 23 (1964)] || kleren, kledingstukken [kleer [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 18285 |
kleerborstel |
kleerborstel:
klīrborstəl (P051p Lummen)
|
een borstel (om kleren te borstelen) [ZND 22 (1936)]
III-1-3
|
| 19631 |
kleerkist, kleerkoffer |
kist:
keͅst (P051p Lummen)
|
Een houten koffer om (kleeren in te bewaren). [ZND 28 (1938)]
III-2-1
|