| 19048 |
denken |
denken:
denke (Q016p Lutterade)
|
denken [SGV (1914)]
III-1-4
|
| 24476 |
dennenappel |
dennenappel:
WBD/WLD
denne eppel (Q016p Lutterade),
dennenkuif:
denneköf (Q016p Lutterade)
|
De vrucht van een den, denne-appel (prop, bol, kegel, knop, fobbes, kroot, krutje, rots, dop, papekul, noot, kooi, tod, pil, appel). [N 82 (1981)] || dennenappel [SGV (1914)]
III-4-3
|
| 22087 |
dennennaalden |
echel:
agchel (Q016p Lutterade)
|
dennennaald [SGV (1914)]
III-4-3
|
| 24738 |
dennentakje met een pluim |
vlos:
WBD/WLD
floes (Q016p Lutterade)
|
Een takje met een pluim, aan een den (plos). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 24537 |
dennenwortel |
stronk:
WBD/WLD
sjtronk (Q016p Lutterade)
|
De wortel van een denneboom (puist, stronk, wortel, stol). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 27577 |
deputaatkolen |
deputaatkolen:
depytātkǭlǝ (Q016p Lutterade
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Het in natura uitgekeerde deel van de bezoldiging van een mijnwerker. Volgens verschillende invullers uit Q 121 bestondende "deputaatkolen" of "arbeiterkolen" meestal uit schachtkool, wat inhield dat het grote brokken kool waren gemengd met gruis en/of stof. De brokken werden stukgeslagen, gezeefd en gesorteerd en van het gruis werd "gedeks" gemaakt, een mengsel van gruis en leem ter afdekking van kachel of fornuis voor de nacht. De "beambtekolen" daarentegen waren meestal antraciet, in diverse dikten gezeefd, zonder gruis. De respondent uit Q 21 merkt over dedeputaatkolen verder nog op dat de toegekende hoeveelheid varieerde al naar gelang iemand kostwinnaar, medekostwinnaar of alleenstaande was. Wat betreft het woordtype "kolenbon", dit was in feite de bon waarmee de mijnwerker een bepaalde hoeveelheid deputaatkolen in ontvangst kon nemen. Toch is dit woordtype in dit lemma opgenomen omdat uit de opmerkingen van verschillende zegslieden (Q 21, Q 121, Q 121b) blijkt dat de term ook voor de toegekende hoeveelheid kolen zelf werd gebruikt. Zo merkt de invuller uit Q 21 voor de mijn Maurits op dat de mijnwerkers daar onder elkaar nooit over "deputaatkolen", maar altijd over de "kolenbon" spraken en de zegsman uit Q 121b schrijft dat, omdat de verstrekking op de mijn Willem-Sophia plaats vond in de vorm van bonnen, het in natura uitgekeerde gedeelte van het loon de kolenbon(nen) werd genoemd. [N 95A, 5; monogr.]
II-5
|
| 20597 |
desemen |
desemen:
deiseme (Q016p Lutterade),
zuurdesemen:
zoerdeiseme (Q016p Lutterade)
|
desemen; Hoe noemt U: Zuurdeeg in het beslag voor brood doen, desemen (zuren, mengen, desemen, het zuur zetten) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 23319 |
deugd |
deugd:
deug (Q016p Lutterade)
|
Deugd. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 23954 |
deugdzaam |
deugdzaam:
deugzaam (Q016p Lutterade)
|
Deugdzaam. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 19167 |
deugniet |
deugeniet:
deugeneet (Q016p Lutterade, ...
Q016p Lutterade,
Q016p Lutterade,
Q016p Lutterade)
|
deugniet [DC 11 (1942)], [SGV (1914)] || een ondeugend kind [stinkgat, deugniet] [N 85 (1981)] || stout, niet gehoorzamend aan bevelen, vooral gezegd van kinderen [ondeugend, ondeugendig, deugnietachtig] [N 85 (1981)]
III-1-4
|