| 33230 |
suikerbiet |
suikerkroot:
sokǝrkrūǝt (L267p Maasbree),
sǫkǝrkrūǝt (L267p Maasbree)
|
Beta vulgaris L. subsp. vulgaris, var. altissima. De suikerbiet is een veredeling van de voederbiet met een groot aandeel suikers in de vaste bestanddelen en dateert van het begin van de twintigste eeuw. De knol groeit helemaal onder de grond en gedijt het best op kleigronden. Het is één van de belangrijkste cultuurgewassen op de leemhoudende gronden in Limburg en levert de grondstoffen voor de stroopfabricage en voor de suikerindustrie in Haspengouw. De volgorde van de varianten is zoals steeds eerst naar het tweede element (biet, kroot, enz.); daarbinnen naar de varianten van suiker-; naar het vocalisme zijn in dit eerst lid drie groepen te onderscheiden, die wijzen op verschillende ontleningslagen, corresponderend aan de Nederlandse (ø̜i̯) van ɛsuikerɛ, aan de Duitse (u) van ɛZuckerɛ en aan de Franse (y) van ɛsucreɛ. [N 12, 37; N 12A, 2; A 13, 2c; A 49, 3; L B2, 361; L 43, 4a; R 3, 97; monogr.; add. uit JG 1b]
I-5
|
| 20543 |
suikerklontje |
klontje:
kleujntje (L267p Maasbree),
suikerklontje:
sôkkerkluntje (L267p Maasbree)
|
klontje; Hoe noemt U: Een blokje suiker (klontje) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 20358 |
suikeroom |
suikeroom:
sooker-oeëme (L267p Maasbree)
|
erfoom (suikeroom) [DC 05 (1937)]
III-2-2
|
| 20260 |
suikertante |
suikertant:
sooker-tant (L267p Maasbree)
|
erftante (suikertante) [DC 05 (1937)]
III-2-2
|
| 17978 |
sukkelen |
sukkelen:
sukkele (L267p Maasbree, ...
L267p Maasbree)
|
Sukkelen: aanhoudend ziek of niet gezond zijn, ziekelijk zijn (kwijpelen, plaaieren, op de sukkelbaan zijn, in het sukkelstraatje zijn). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 30838 |
taai, hard leer |
riem:
(mv)
rę̄mǝ (L267p Maasbree)
|
Taai en hard leer van minder goede kwaliteit. [N 60, 11]
II-10
|
| 21826 |
taal |
taal:
taal (L267p Maasbree, ...
L267p Maasbree)
|
taal; datgene waarvan men zich bedient om zijn gedachte of gevoelens kenbaar te maken [taal, tong] [N 87 (1981)]
III-3-1
|
| 26305 |
taats van de kleine spil |
spil:
spil (L267p Maasbree)
|
Het onderste pinvormige gedeelte van de kleine spil dat bij vast werk in de taatspot draait. Zie ook afb. 62 en de toelichting bij het lemma ɛtaats van het staakijzerɛ.' [N O, 16d; A 42A, 24]
II-3
|
| 26541 |
taatspot van de kleine spil |
potje:
potje (L267p Maasbree)
|
De ijzeren pot op de pasbalk die in windmolens als lager van de kleine spil dient. [N O, 16g; A 42A, 25; N D, 21]
II-3
|
| 20577 |
tabakspruim |
pruimpje:
pruumke (L267p Maasbree),
prŭŭmke (L267p Maasbree)
|
pruimtabak; Hoe noemt U: Een pluk tabak, om op te kauwen of op te zuigen (chique, sik, sjik, pruim, karot, keesje, rol) [N 80 (1980)]
III-2-3
|