| 20303 |
slabbetje, spuugdoekje |
bavet:
bavèt (L372p Maaseik),
bavetje:
baveͅtšə (L372p Maaseik),
servetje:
seͅrvetšə (L372p Maaseik),
spijdoekje:
cf. Weijnen Etymologisch Woordenboek s.v. "spijen, spieën
spĕijdøkskə (L372p Maaseik),
zeverlapje:
zeiverlepke (L372p Maaseik),
zeͅivərleͅpkə (L372p Maaseik)
|
doek, witte ~ die men het kind als een schortje voor de borst speldt [speet, spit] [N 25 (1964)] || slabbertje || slabbetje || slabje, morsdoekje voor kinderen [slabbertje, slabberlepke, zeiverlepke, slepke, bavet(sje) [N 25 (1964)]
III-2-2
|
| 25419 |
slachtbijl |
bijl:
bęjl (L372p Maaseik)
|
Een bijl die gebruikt wordt voor het verwijderen van de runderhorens, runderkop, runderhoeven en runderpoten. Voor de mes-opgaven wat betreft het voorwerp waarmee men voornoemde handelingen verricht, zie men het lemma ''mes''. Zie afb. 9. [N 28, 43; N 28, 45; N 28, 47; N 28, 49; monogr.]
II-1
|
| 25407 |
slachtbrug |
katrol:
kontrol (L372p Maaseik)
|
De houten brug waarin het rund verder ver-werkt wordt. Vaak is dit een constructie van twee lange balken die - met inachtneming van enige onderlinge tussenruimte - door twee dwarsbalken zijn verbonden. In de zo tot stand gekomen rechthoekige ruimte past de rug van het dier: opzij vallen is door de steunende werking van de balken niet mogelijk. Ook andere middelen worden wel gebruikt om dit te bereiken: Zie afb. 7. [N 28, 39; monogr.]
II-1
|
| 25342 |
slachten |
slachten:
slaxtǝ (L372p Maaseik)
|
Doden van vee met de bedoeling het als voedsel te gebruiken. Wat het woordtype "dooddoen" betreft, merken verschillende informanten (in K 353, P 50, P 177, P 179, P 180, P 185) op, dat het verouderd is. [JG 1a + 1b + 2c: R 14, 231 add.; S 33; monogr.]
II-1
|
| 25426 |
slachthout |
draaibalk:
dręjbalk (L372p Maaseik)
|
Het stuk hout waaraan het geslachte dier ter verdere verwerking wordt opgehangen. De semantische overeenkomst met "spanhout" is vrij groot, omdat het spanhout en het slachthout tegelijk de functie kunnen hebben het "dichtklappen" van het dier te voorkomen. Toch zijn beide begrippen in twee aparte lemmata verwerkt. Zie ook het lemma ''spanhout''. [N 28, 64; N 28, 66; N 5aII, 62b]
II-1
|
| 25343 |
slachtklaar |
klaar:
klǭr (L372p Maaseik),
vaardig voor te slachten:
vē̜rdex vȳr tǝ slaxtǝ (L372p Maaseik),
vet:
vęt (L372p Maaseik)
|
Bij het lezen van dit lemma moet men beseffen dat het begrip "slachtklaar" door de respondenten verschillend opgevat kan zijn. De betekenis kan zijn "vet genoeg om geslacht te worden" of "gereed staande voor de slachter of het slachthuis". [N 3a, 78]
II-1
|
| 34049 |
slachtrijp |
klaar:
klǭr (L372p Maaseik),
vaardig voor te slachten:
vē̜rdex vȳr tǝ slaxtǝ (L372p Maaseik),
vet:
vęt (L372p Maaseik)
|
Vet genoeg om geslacht te worden, gezegd van het mestkalf. [N 3A, 78]
I-11
|
| 25416 |
slachtzaag |
zaag:
zē̜x (L372p Maaseik)
|
Een zaag die de slachter gebruikt bij het verwijderen van de horens, hoeven en poten van het rund. Tevens verdeelt men met deze zaag het slachtbeest in twee gelijke delen: Zie afb. 8. [N 28, 43; N 28, 47; N 28, 90]
II-1
|
| 25387 |
slagader inkorten |
inkorten:
inkǫrtǝ (L372p Maaseik)
|
Als de keel van het rund is doorgesneden, kan een deel van het uitstromende bloed stollen. Door een stukje van de slagader af te snijden verwijdert men de prop stolsel die verder uitstromen van het bloed belemmert. [N 28, 37; Veldeke 10. 581: monogr.]
II-1
|
| 33728 |
slagboom |
sperant:
spǝrant (L372p Maaseik)
|
Een toegangshek in de vorm van een enkele boom die om een paal draait, aangebracht in een omheining of op een dam in een sloot bijvoorbeeld. [A 25, 5b; L 19B, 6; monogr.]
I-8
|