| 26400 |
naaf |
naaf:
nāf (Q009p Maasmechelen)
|
De ronde blok in het midden van het wiel waardoor de as steekt en dat met de velg verbonden is via de spaken. Ter versterking worden er naafbanden rond aangebracht. Zie ook de lemmata middennaafbanden, muilband en achternaafband in II.11. [N 17, 58, 40, 50b; N G, 43; JG 1a; JG 1b; JG 2b; JG 2c; L 20, 20a; L 39, 21; A 4, 20a; monogr.]
I-13
|
| 31581 |
naafbus |
bus:
bø̜š (Q009p Maasmechelen),
karbus:
karbø̜š (Q009p Maasmechelen)
|
De metalen bus in de naaf van het karwiel die om het uiteinde van de karas draait. Het plaatsen van de naafbus in de dom werd in Q 113 bussen (b0sd) genoemd. Dit werk werd doorgaans door de wagen- of radmaker gedaan. Zie ook afb. 214-215. [N G, 43b; N 17, 59; JG 1a; JG 1b; L 39, 22; monogr.]
II-11
|
| 28708 |
naaien |
naaien:
ni-jǝjǝ (Q009p Maasmechelen),
niǝjǝ (Q009p Maasmechelen),
nīǝjǝ (Q009p Maasmechelen)
|
Algemene benaming voor naaien. Informanten uit P 119, P 188 en Q 77 merken op dat de benaming lappen ouder is dan naaien. [N 62, 1a; N 62, 1d; A 2, 70; A 37, 1c; L 31, 46; Gi 1.IV, 12; MW; RND; Wi 40; S 25; monogr.]
II-7
|
| 28850 |
naaigaren |
naaigaren:
niǝjgārǝ (Q009p Maasmechelen)
|
Garen waarmee men naait. [N 59, 6a; N 62, 57]
II-7
|
| 28888 |
naairing |
naairing:
niǝjręŋk (Q009p Maasmechelen),
ring:
reŋk (Q009p Maasmechelen),
ręjnk (Q009p Maasmechelen)
|
Kleermakersduimring, ook door vrouwen wel gebruikt bij haken en festonneren. De kleermakersnaairing is, in tegenstelling tot de vingerhoed die de naaisters veel gebruiken, een van boven open vingerbeschermer. De naairing is een hard metalen ring gevoerd met tin of zink en aan de buitenzijde voorzien van kleine of diepe putten tegen het afglijden van de naald (Gerritse, pag. 26; Papenhuyzen III, pag. 8). Men duwt met de naairing de draad door de stof en draagt deze aan de middelste vinger van de rechterhand. De informant van K 361 merkt op dat de naairing aan de duim gedragen wordt. Zie afb. 12. [N 59, 14; N 62, 67a; N 62, 67b; Gi 1.IV, 61; monogr.]
II-7
|
| 28711 |
naaister |
naaierse:
ni-jēs (Q009p Maasmechelen),
niǝēs (Q009p Maasmechelen),
naaister:
niǝstǝr (Q009p Maasmechelen)
|
De algemene benaming voor een vrouw die als beroep heeft het verrichten van naaiwerk en het vervaardigen van kledingstukken. [N 59, 196; N 62, 1b; N 62, 1d; MW; Wi 18; monogr.]
II-7
|
| 28856 |
naaizijde |
cordonnet:
cordonnet (Q009p Maasmechelen)
|
Zijden naaigaren dat oorspronkelijk vervaardigd werd van zuiver zijde. Meestal werkt men nu met zijde die gemaakt is van afvalzijde met katoen (Papenhuyzen III, pag. 12). [N 59, 7a; N 59, 7c; N 62, 57]
II-7
|
| 26113 |
naald |
naald:
nǭlt (Q009p Maasmechelen),
naalde:
nǫlj (Q009p Maasmechelen),
nǭlj (Q009p Maasmechelen),
stopnaalde:
stopnǭlj (Q009p Maasmechelen)
|
De naald is een draad gehard staal, voorzien aan de ene zijde van een spitse punt en aan de andere zijde van een oog om de draad door te steken. De kleermaker of naaister gebruikt ze om te naaien, te stoppen of te borduren. Men kent naalden in verschillende lengtes en diktes. De keuze van de naald hangt af van het beoogde doel, de draad en dikte van de draad en de dikte van de stof (Gerritse, pag. 26 en 27). [N 59, 11a; N 62, 49a; N 62, 49c; L 5, 2; L 8, 29; L B1, 76; Gi 1.IV, 13a; MW; Wi 6; S 25; monogr.]
II-7
|
| 28887 |
naaldendoos |
spangendoos:
spaŋǝduǝs (Q009p Maasmechelen),
spangendoosje:
spaŋǝdyǝskǝ (Q009p Maasmechelen)
|
Doosje tot berging van spelden of naalden. [N 59, 13b; N 62, 70; Gi 1.IV, 63]
II-7
|
| 28886 |
naaldenkoker |
spangenbuisje:
spaŋǝbø̜škǝ (Q009p Maasmechelen)
|
Langwerpige koker voor het bewaren van spelden en naalden. Deze koker kan van hout zijn en kan wat krijtpoeder bevatten. Volgens de informant van L 416 worden naalden zo bewaard om naaldenroest tegen te gaan. De informant van Q 111* vermeldt dat men daar talkpoeder gebruikt in plaats van krijtpoeder. [N 59, 13b; N 62, 70; Gi 1.IV, 63; monogr.]
II-7
|