| 31504 |
solderen |
solderen:
sǫldē̜rǝ (Q009p Maasmechelen)
|
Twee of meer metalen delen door middel van soldeersel met elkaar verbinden. Het soldeersel is een metaal of een legering waarvan het smeltpunt lager ligt dan dat van de te verbinden metalen. Het wordt tijdens het solderen met behulp van een soldeerbout, een soldeerlamp, etc. verhit en vloeibaar gemaakt. De te verbinden vlakken worden vóór het solderen met een vloeimiddel gereinigd om het hechten van het soldeersel te vergemakkelijken en om oxidatie van het te solderen materiaal tegen te gaan. Zie ook het lemma "hardsolderen". [N 64, 28a; N 100, 19; L 7, 12; monogr.; N 33, 194 add.]
II-11
|
| 28833 |
soorten patronen of dessins |
bloempje:
blø̄mkǝ (Q009p Maasmechelen),
blokje:
blø̜kskǝ (Q009p Maasmechelen),
(mv)
blø̜kskǝs (Q009p Maasmechelen),
bolletje:
bø̜lkǝ (Q009p Maasmechelen),
ruit:
(mv)
ruǝtǝ (Q009p Maasmechelen),
rūtǝ (Q009p Maasmechelen),
ruitje:
(mv)
rȳtjǝs (Q009p Maasmechelen),
strijpje:
stripkǝ (Q009p Maasmechelen),
(mv)
strīpkǝs (Q009p Maasmechelen)
|
Diverse patronen of motieven in de stof. [N 62, 74b; MW]
II-7
|
| 34118 |
soortige koe |
goed model:
gōt mōdɛl (Q009p Maasmechelen),
goed soort:
gōt sōrt (Q009p Maasmechelen),
schone koe:
šun kǭ (Q009p Maasmechelen)
|
Koe die harmonisch van bouw is. [N 3A, 140]
I-11
|
| 33224 |
sorteermachine |
sorteermachine:
sǫrtērmǝšin (Q009p Maasmechelen)
|
Het toestel bestaande uit enkele schuddende zeven met gaten van verschillende afmetingen waar de aardappelen overheen worden geleid en naar grootte gesorteerd. [N 12, 32]
I-5
|
| 33222 |
sorteren met de hand |
omrapen:
ømrāpǝ (Q009p Maasmechelen),
uitzoeken:
utzø̄kǝ (Q009p Maasmechelen)
|
Vroeger werden vaak de grote van kleine aardappelen gescheiden bij het rapen zelf op het veld; zie de toelichting bij het lemma Aardappelmand. Tegenwoordig worden de aardappelen op de boerderij gesorteerd; niet meer met de hand maar met een sorteermachine. Zie het lemma Sorteermachine. [N 12, 31; JG 1a, 1b gedeeltelijk, 1c, 2c; monogr.]
I-5
|
| 33223 |
sorteren met de machine |
zeven:
zē̜vǝ (Q009p Maasmechelen)
|
Zie de toelichtingen bij de lemmaɛs Sorteren Met De Hand en Sorteermachine. [N 12, 33]
I-5
|
| 34576 |
spaak |
gekloven speek:
gǝklǫvǝ spē̜i̯k (Q009p Maasmechelen),
gezaagde speek:
gǝzēx˱dǝ spē̜i̯k (Q009p Maasmechelen),
speek:
spęi̯k (Q009p Maasmechelen),
speken:
spęi̯.kǝ (Q009p Maasmechelen)
|
Elk van de houten staven die de verbinding vormen tussen de velg van het wiel en de naaf. Afhankelijk van de omtrek van het wiel zijn er tien tot zestien spaken. Er zijn twee soorten spaken: ronde en platte. Voor zover ze specifieke benamingen krijgen, worden ze behandeld onder A resp. B. [N 17, 61a-b + 62a-b; N 18, 99; N G, 44a; JG 1a; JG 1b; JG 2b; S 34; A 4, 20b; L 20, 20b; L 7, 13; monogr.]
I-13
|
| 32750 |
spade, spitschop |
graafschup:
grāf[schup] (Q009p Maasmechelen),
schup:
šø̜p (Q009p Maasmechelen),
spade:
spāi̯ (Q009p Maasmechelen
[(om in zware grond te spitten)]
)
|
Een schop met een vlak blad, dat min of meer in het verlengde van de steel geplaatst is. Deze schop wordt gebezigd voor het omspitten van de wendakkerhoeken, een lapje grond, de tuin e.d. Al naar gelang de streek en de ervaring is het blad van de spade hartvormig, trapeziumvormig of rechthoekig. Voor het tweede lid van de varianten van samenstellingen zie men het simplex schup verderop in het lemma. [N 11A, 147; N 18, 1 + 2 + 5 + 14; JG 1a + lb; L 7, 15; L 42, 40; Wi 5; Gwn 8, 2; GV, K 7; monogr.; div.]
I-1
|
| 25427 |
spanhout |
rolhout:
rǫlhǫwt (Q009p Maasmechelen),
rǫlǫwt (Q009p Maasmechelen)
|
Het hout dat meer specifiek gebruikt wordt om het dichtklappen van het dier te voorkomen. Men steekt het hout achter de achillespezen van de achterste poten, vaak voorzien van inkepingen, waarin dan de pezen worden geschoven, zodat deze niet weg kunnen. Overeenkomst van betekenis met het begrip "slachthout" is duidelijk zodat voor nogal wat respondenten de begrippen "slachthout" en "spanhout" samenvallen. De informant van P 50 merkt op, dat er gaten in deze balk zitten waardoor een spie steekt. Aldus kan het spanstuk voor twee doeleinden gebruikt worden. Zie ook het lemma ''slachthout''. [N 28, 64; N 28, 65; N 28, 68]
II-1
|
| 33743 |
spanstokje |
draaier:
dręjǝr (Q009p Maasmechelen),
treklepper:
tręklɛpǝr (Q009p Maasmechelen)
|
Stok of paaltje in de afrasteringsdraad waarmee men die draad spant. [N 14, 65]
I-8
|