| 33355 |
voorstaldeur |
stalpoort:
[stalpoort] (Q095p Maastricht),
zijdeur:
zęi̯dø̄r (Q095p Maastricht)
|
De deur van de voorstal, de gebruikelijke toegang voor personen tot de stal, waardoor tevens het groenvoer naar binnen wordt gebracht. Zie voor de fonetische documentatie van de woorddelen (koestaldeur), (staldeur) en (stalpoort) het lemma "stalpoort, staldeur" (2.1.3). [N 5A, 34b en 53b; add. uit N 5A, 53c]
I-6
|
| 33975 |
voorstrengen |
voorstrengen:
voorstrengen (Q095p Maastricht
[(enk?)]
)
|
Strengen waar het voorgespan (dat is het voorste van twee ingespannen paarden) mee trekt en die aan de voorste schei of aan een haak in de berries van de kar of wagen zijn vastgemaakt. Wanneer drie paarden achter elkaar zijn ingespannen trekt zowel het eerste als het tweede paard met voorstrengen. [JG 1b, 1c, 1d, 2c; N 13, 62]
I-10
|
| 34166 |
voortijdig een levend kalf ter wereld brengen |
voor (haar/de) tijd kalven:
(de koe heeft) vør dǝn tīt gǝkau̯ft (Q095p Maastricht)
|
[N 3A, 41b]
I-11
|
| 34015 |
vooruit |
ju:
jy (Q095p Maastricht)
|
Voermansroep om het paard vooruit te doen gaan. [JG 1b; N 8, 95f en 96; L 1 a-m; L B 2, 253; L 26, 2; L 36, 81a; S 41; monogr.]
I-10
|
| 25097 |
vooruitkomen, vorderen |
avanceren:
aavaosēērə (Q095p Maastricht),
avancere (Q095p Maastricht),
avanceren (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
avancerə (Q095p Maastricht),
avenseere (Q095p Maastricht),
aveseere (Q095p Maastricht),
avonseerə (Q095p Maastricht),
avvensere (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
avvənseerə (Q095p Maastricht),
āvvōnseerə (Q095p Maastricht),
áávaonseerə (Q095p Maastricht),
opschieten:
opsjeetə (Q095p Maastricht),
wijder gaan:
wijjergoon (Q095p Maastricht)
|
vooruitkomen [avanceren, vorderen, plakken, plakmaken, verkuvereren] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 33853 |
vooruittrappen |
schuppen:
šø̜pǝ (Q095p Maastricht)
|
De meeste woorden in dit lemma komen ook in het volgende lemma voor. [N 8, 70b en 71]
I-9
|
| 17673 |
voorvoet |
bal:
RK -> voetzool.
bāl (Q095p Maastricht),
punt:
peunt (Q095p Maastricht),
voorvoet:
veurvoot (Q095p Maastricht),
veurvōt (Q095p Maastricht)
|
voet: voorste deel van de voet [vurvoet] [N 10 (1961)], [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 34583 |
voorwand |
kop:
kop (Q095p Maastricht)
|
De vaste of afneembare voorplank van de kar of wagen. De kar met opkipbare bak heeft meestal een vaste voorwand; bij die met vaste bak kan de voorwand weggenomen worden en vervangen worden door bv. een oogsthek om de laadruimte te vergroten. Dit lemma vertoont een grote gelijkenis met het lemma voor de achterwand. Dat is niet te verwonderen, omdat er betekenisuitbreidingen in de twee richtingen zijn geweest. Ten noorden van de lijn Halen (P 48) - Neeroeteren (L 368) hebben de benamingen voor de achterplank geleidelijk aan ook de betekenis "voorplank" gekregen, omdat de achterplank altijd een apart onderdeel van de kar of de wagen geweest is, terwijl de voorplank alleen maar bij de hoogkar los is en dus een apart onderdeel vormt. Ten zuiden van deze lijn is echter het omgekeerde gebeurd: de achterplank heeft de naam van de voorplank gekregen. Vermoedelijk hadden de karren hier oorspronkelijk helemaal geen achterplank. Toen men nadien de karbak achteraan ook ging afsluiten (om de laadruimte te vergroten), werd daarvoor dan dezelfde naam gebruikt als die van de voorplank, die hier sterk op leek. (Meer hierover is te vinden in Goossens 1963, pag. 54-58). Op de kaart zijn voor Belgisch Limburg alleen de gegevens uit de mondelinge enquête opgenomen. [Meer hierover is te vinden in Goossens 1963, pag. 54-58]
I-13
|
| 26383 |
voorwater, bovenwater |
bovenwater:
bō.vǝwā.tǝr (Q095p Maastricht)
|
Het water vōōr de sluizen. [Jan 88; Coe 44]
II-3
|
| 30100 |
voorwerkers |
gevelstenen:
gīvǝlstęjn (Q095p Maastricht),
voorwerkers:
vø̄rwɛrǝkǝrs (Q095p Maastricht)
|
Metselstenen voor de buitenste spouwmuur, en meer in het algemeen voor metselwerk dat in het zicht blijft. Voorwerkers zijn meestal eerste keus metselstenen. Zie voor het woordtype 'façadestenen' ook het lemma 'Kleine stenen' in wld ii.8, pag. 70. [N 31, 35f; monogr.]
II-9
|