e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren... dialect=Q095p plaats=Maastricht

Overzicht

Gevonden: 8094

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
wieg kinderbedje: kinderbèdsje (Maastricht), wieg: weech (Maastricht, ... ), weeg (Maastricht, ... ), wēēg (Maastricht), (mv.: twie wege).  weeg (Maastricht), met afbeelding!  weeg (Maastricht), wiegje: weegske (Maastricht, ... ) wieg || wieg; bak- of mandvormig ledikantje voor zeer kleine kinderen [wieg, krib, zuus] [N 86 (1981)] III-2-2
wiel rad: rāt (Maastricht), meervoud  rāi̯.ǝr (Maastricht), radje: verkleinwoord  rētšǝ (Maastricht) Algemene benaming voor het wiel van een kar of een wagen. De karren en wagens hebben aanvankelijk houten wielen met daarrond een ijzeren band, om slijtage tegen te gaan. Na de tweede wereldoorlog werden deze houten wielen geleidelijk aan vervangen door wielen met luchtbanden. Afhankelijk van de omtrek heeft een wiel tien tot veertien spaken. [N 17, 57a-b + add; N 18, 99 + add; N G, 4; JG 1a + 1b; Gi 1,1; L 20, 21; L 38, 41; A 2, 60; A 4, 21; A 43, 1a-b; Wi 5; S 29; monogr.] I-13
wiel, kolk overloop: euvərloup (Maastricht), poel: pool (Maastricht, ... ) kolk of plas die na een dijkbreuk is ontstaan of is overgebleven na een overstroming [wiel, waal] [N 81 (1980)] III-4-4
wielband beslag: bǝslāx (Maastricht), ijzeren band: īzǝrǝ ba.nt (Maastricht), reep: re̜jp (Maastricht) De ijzeren hoepel die door de smid om de houten velg van een kar of wagen wordt gelegd. Zie ook afb. 209a. [N G, 46a; N 17, 67; A 42, 17; JG 1a; JG 1b; L 20, 20c; A 4, 20c; N 33, 8 add.; monogr.; Vld.; div.] II-11
wielbandenroller rol: rǫl (Maastricht) Wieltje dat draaibaar aan een handvat is bevestigd. Door met dit werktuig langs de velg van een karwiel te rollen kan men meten hoe lang de wielband moet zijn die om dat karwiel moet worden aangebracht. Ook de binnenomtrek van de voltooide wielband kan ermee worden opgemeten. Zie ook afb. 210. In P 219 werd dit werk gedaan met de ronde passer (rgnd pesar). In Q 71 werd de maat voor de wielband genomen met behulp van het houten wiel zelf. [N 33, 328] II-11
wielerwedstrijd fietsconcours: Sub wielrennen: ongebr.; steeds omschreven o.a. met fietswèdstrijd, -kóngkoer.  fietskóngkoer (Maastricht), fietswedstrijd: Sub wielrennen: ongebr.; steeds omschreven o.a. met fietswèdstrijd, -kóngkoer.  fietswèdstrijd (Maastricht), koers: koers (Maastricht), kūrs (Maastricht, ... ), wielrennen: wielrennen (Maastricht) Snelheidswedstrijd voor wielrenners op de weg [koers, klassieker]. [N 88 (1982)] || Wielrennen. III-3-2
wielewaal goudmerel: goudmerel (Maastricht, ... ), wielewaal: wielewaal (Maastricht, ... ), wiewauw: wiewauw (Maastricht) Hoe heet de wielewaal? [DC 06 (1938)] || wielewaal (24 schuwe zomervogel in boomkruinen; man prachtig geelzwart, prachtig gevlochten nest; opvallende roep [duu-de-luo] [N 09 (1961)] III-4-1
wielsleutel, chapeausleutel chapeausleutel: šapōslø̜tǝl (Maastricht) In het algemeen een sleutel om de moer op de as van een wiel los te draaien. Het woordtype patentsleuter (P 176b) is waarschijnlijk de benaming voor een sleutel waarmee de moeren van patentassen van rijtuigen konden worden losgedraaid. Dergelijke assen hoefden niet meer met vet te worden gesmeerd, maar bezaten een in de as uitgespaarde ruimte voor olie die er voor zorgde dat de draaiende delen tijdens het rijden gesmeerd werden. Ook de radsleutel was volgens de informant uit Q 83 speciaal voor het los- en vastschroeven van de moeren op vetassen (van karren en wagens) en patentassen (van koetsen). Het woordtype zinksleutel (Q 111) verwijst naar het feit dat dergelijke moeren doorgaans verzonken op de as waren aangebracht. Zie ook afb. 204. De woordtypen chapeausleutel en dopsleutel werden vooral gebruikt voor een sleutel waarmee de schutkappen op de naafbussen bij metalen wagenassen los- en vastgedraaid konden worden. Zie ook het lemma "schutkap" in de paragraaf over de karsmid, pag. 135. [N 33, 300j] II-11
wierook wierook: wienrouk (Maastricht), wieouk (Maastricht), wierook (Maastricht, ... ), wierouk (Maastricht, ... ), wīērook (Maastricht), wīērouk (Maastricht) Wierook [wierek, wierooch?]. [N 96B (1989)] III-3-3
wierookkorrels wierook: wierook (Maastricht), wierouk (Maastricht), wierookkorrels: wierouk-korrels (Maastricht), wierookskorrels: wīēroukskorrels (Maastricht), wierookskorreltjes: wieoukskeurelsje (Maastricht), wieroukskeurelsjes (Maastricht) Wierookkorrels. [N 96B (1989)] III-3-3