e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Maastricht

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
de oven reinigen uitkeren: ūtkērǝ (Maastricht), uitpotsen: utpø̜tsǝ (Maastricht), uitwissen: ūtwęšǝ (Maastricht) Het object "oven" wordt niet gedocumenteerd. [N 29, 12c; OB 2, 2c add.; monogr.] II-1
de portiuncula-aflaat verdienen portiuncula beden: portiuncula bèje (Maastricht), portiuncula-aflaat beden: de pasjónkele aflaot bèjje (Maastricht), portiunculen: persjonkele (Maastricht), persoonkele (Maastricht), pòrsjunkələ (Maastricht), Oudere mensen spreken nog van `in- en oetloupe`.  persjónkele (Maastricht) De kerk in- en uitgaan bij het bidden van de toties-qoties-aflaat. Dat kon men doen: a)op het Portiuncula-feest, b)op het feest van O.L. Vrouw van de Rozenkrans (7 oktober) en c)in de namiddag en avond van Allerheiligen en op de dag van Allerzielen. [pars [N 96B (1989)] || De portiuncula-aflaat, die verdiend kon worden op het Portiunculafeest op 2 augustus [portsiónkela-ablas?]. [N 96B (1989)] III-3-3
de poten spannen spannen: spanǝ (Maastricht) Bij het afhuiden van de billen en de borst brengt men de linkerpoten, evenals de rechterpoten, naar elkaar toe, waardoor de huid strak gaat staan, wat het afhuiden vergemakkelijkt. Sommige slachters binden de beide poten aan elkaar vast of houden ze met haken bijeen, zodat ze beide handen vrij hebben; andere trekken de ene poot in de richting van de andere en houden hem dan tijdens het afhuiden vast. [N 28, 53] II-1
de roepen krijgen afgeroepen worden: aofgeroope weurde (Maastricht, ... ), drie zondagen na elkaar  afgerope weure (Maastricht) De roepen krijgen, afgeroepen worden in de kerk, "onder de geboden staan", "onder de roepen zijn", "in de roepen gaan". [N 96D (1989)] III-3-3
de rozenkrans bidden bij een overledene rozenkrans beden: de roezekraans beije (Maastricht), rozenkrans beden bij een dode: de roezekrans bèjje bij `ne doeje (Maastricht), rozenkrans beden voor een dode: unne roezekrans bèjje veur unne doeje (Maastricht), zich de rozenkrans beden: zich de roezekrans beije veur ne gestorreve (Maastricht) De Rozenkrans (= 3 Rozenhoedjes) bidden bij een overledene. [N 96B (1989)] III-3-3
de slokdarm afsluiten afbinden: āfbendǝ (Maastricht) Om te verhinderen dat de inhoud van maag en slokdarm het vlees verontreinigt, legt men meestal een knoop in de slokdarm. Omdat een knoop gemakkelijk uit de glibberige slokdarm glijdt, laat men er vaak het uiteinde van de dikke en vrij stugge luchtpijp aan vastzitten. Als men nu de knoop in de slokdarm legt, wordt terugglijden voorkomen door het stuk luchtpijp: dit kan immers niet door de lussen van de knoop glijden, omdat het daarvoor te groot en te weinig buigzaam is. Men sluit de slokdarm ook wel af door er een doek of iets dergelijks in te duwen of een touwtje rond het einde ervan te binden. Voor de slacht krijgt het dier ongeveer anderhalve dag geen voer om te voorkomen dat de maag en darmen te vol met vuil zijn. [N 28, 77] II-1
de staart couperen zwensen: swɛnsǝ (Maastricht) Het kappen of afsnijden van de staart van veulens gebeurt na enkele dagen of weken. Nadat de staart zuiver gemaakt en afgebonden is, wordt hij afgesneden en toegebrand. [N 8, 103d] I-9
de stuipen hebben de stuipen hebben: de stupe höbbe (Maastricht), de stuupe höbbe (Maastricht), in de stuipen liggen: in də stuupə liggə (Maastricht), stuiptrekken: stuuptrekke (Maastricht) stuipen: De stuipen hebben: een aanval van stuipen hebben (spinneweven, spinnevoeten, stuiptrekken, in de gaven liggen). [N 84 (1981)] III-1-2
de tafel afruimen afdekken: oafdèkke (Maastricht), afnemen: aofneumə (Maastricht), afruimen: aofruimen (Maastricht), oafruime (Maastricht), de tafel opruimen: taofel opruime (Maastricht) Wat is bij u de uitdrukking voor \'de tafel afruimen\'? (afvegen, afkuisen) [N 104 (2000)] III-2-1
de tafel dekken de tafel dekken: də taofel dékkə (Maastricht), də taofəl dékkə (Maastricht), dekken: dekke (Maastricht), dekkən (Maastricht), dèkke (Maastricht), rangeren: rangeere (Maastricht), tafel dekken: taofel dekke (Maastricht), taofel dekkə (Maastricht), taofel dèkke (Maastricht), taofel déékə (Maastricht), taofəl dekkə (Maastricht), taofəl dékkə (Maastricht), tafel gereedmaken: taofel gerēīt make (Maastricht), telloren op tafel zetten: təleure op taofel zètte (Maastricht) tafel dekken; Hoe noemt U: De tafel dekken (rechten dekken) [N 80 (1980)] III-2-1