| 20593 |
maaltijd in de voormiddag |
tienurenkoffie, de -:
tiənūrəkoͅfi (Q192p Margraten),
tienurenskoffie, de -:
tienoreskoffie (Q192p Margraten)
|
namen en uren van de dagelijkse maaltijden: 10 uur [ZND 18G (1935)] || tussentijdse maaltijd in de voormiddag
III-2-3
|
| 22438 |
maandag voor aswoensdag |
vastenavondsmaandag:
vastenavondsmaandag (Q192p Margraten)
|
naam voor de maandag voor Aswoensdag [VC 26 (1961)]
III-3-2
|
| 24879 |
madeliefje |
meizoetje:
mēǝzø̄tjǝ (Q192p Margraten)
|
Bellis perennis L. Een zeer algemeen voorkomend plantje met losse witte bloempjes, die aan de uiteinden paarsrood kunnen aanlopen, met een geel hartje. Het komt voor in weilanden, op gazons en in bermen en bloeit bijna het hele jaar door, vooral van april tot september. Het varieert in hoogte van 5 tot 15 cm en wordt ook vaak meizoentje genoemd. Door de onzekere etymologie van het woord meizoentje, waarin mei- oorspronkelijk vermoedelijk eerder "weide" dan "mei(maand)" betekent, met zijn vele (volksetymologische) vervormingen, is de onderverdeling van de verschillende typen zeer globaal gehouden. Invoeging van -l- (en -r-) komt voor onder meibloempje en meizoetje; de betrokken varianten staan telkens achteraan in de behandeling van de woordtypen; molenzoetje is echter apart gehouden. [A 17, 1a; A 49B, 1a; L 40, 81; monogr.]
I-5
|
| 32984 |
mais |
maïs:
`mais (Q192p Margraten),
mai̯s (Q192p Margraten),
turkse tarwe:
tø̜rkšǝ tɛrǝf (Q192p Margraten)
|
Zea mays L. Hoogopschietende graansoort met bloeikolven. Vroeger (in Q 14 wordt gepreciseerd: "vóór 1915") alleen als kippevoer bekend; maar de laatste decennia hoe langer hoe meer geteeld als veevoeder. Maïs wordt tegenwoordig op rijen gezet met een afstand van ongeveer 50 cm. Turkentarwe (naar de vreemde herkomst) was de oude en vrij algemene Zuidnederlandse benaming die door het veel kortere maïs verdrongen werd. Het type korentjestarwe, lett. "korreltjes-tarwe", dial. ''kurkentarwe'', is wel een volksetymologie van turkentarwe; in de veelvuldig voorkomende doubletten verschilt alleen de eerste medeklinker. De Vorsense opgave pǝtruk komt uit het Waalse peûs d''trouc'' (pois de Turc), "erwt uit Turkije". Zie afbeelding 1, g.' [N P, 22; JG 1a, 1b; L lijst graangewassen, 4; monogr.; add. uit N 15, 1b]
I-4
|
| 33025 |
mais oogsten |
afplukken:
āfpløkǝ (Q192p Margraten)
|
De maïskolven van de planten aftrekken. Het object van de handeling is steeds maïs -vergelijk het lemma ''mais'', 1.2.12- of maïskolven -vergelijk het lemma ''maiskolf'', 1.3.9-.' [N Q, 21; monogr.]
I-4
|
| 32994 |
maiskolf |
kolf:
kǫlǝf (Q192p Margraten)
|
Het vruchtbeginsel van de maïsplant. In L 269a wordt het vrouwelijk vruchtbeginsel (kolf) anders benoemd dan het mannelijk beginsel (aar). Zie afbeelding 1, g, 1. [N Q, 20; monogr.]
I-4
|
| 19110 |
maken |
maken:
make (Q192p Margraten)
|
maken [DC 02 (1932)]
III-1-4
|
| 20205 |
man |
man:
man (Q192p Margraten, ...
Q192p Margraten)
|
man [RND], [RND]
III-3-1
|
| 20154 |
man, manspersoon |
man:
maan (Q192p Margraten)
|
man. (Bestaat er een woord voor man in de beteekenis van echtgenoot?) [DC 05 (1937)]
III-2-2
|
| 18422 |
manchet |
manchet:
mansjit (Q192p Margraten)
|
manchet, vaste mouwboord van een overhemd [N 23 (1964)]
III-1-3
|