e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Meeswijk

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
week in de muil week in de muil: węi̯k en dǝ mul (Meeswijk) Gevoelig in de mond voor de druk van het gebit, vooral bij jonge paarden. [JG 1a; N 8, 64f] I-9
weerborstel valse kuif: ne valse koef (Meeswijk), weerborstel: we:rbørstəl (Meeswijk), wērb"əstəl (Meeswijk) valse kruin, zomaar ergens in het hoofdhaar [wersboorsel, wirborstel] [N 10 (1961)] III-1-1
weerlichtx zeebrand: ziəbra.nt (Meeswijk) zeer ver schijnsel van bliksem III-4-4
weerstand biedend stijf in de muil: stīf en dǝ mul (Meeswijk), wreed in de muil: vrīǝ en dǝ mul (Meeswijk) Hard in de bek, minder gevoelig voor de toom. Het paard verzet zich tegen het trekken, vooral bij het begin van een nieuw of lang niet gedaan werk, of als het hard moet trekken. [N 8, 64e] I-9
wees wees: wees (Meeswijk) wees III-2-2
wegwijzer wegwijzer: wegwijzer (Meeswijk) een plank, bord, enz. met de richting van de weg, de afstand enz. (hand, handwijzer, wegwijzer) [N 90 (1982)] III-3-1
wei wei: węi̯ (Meeswijk, ... ) Dunne, zoete vloeistof die, na de afscheiding van de kaasstof, van de melk overblijft. [L 27, 30 en 31; JG 1a, 1b, 1c, 2c; A 7, 15, 27 en 28; L 2, 7; A 9, 15a en 15b; S 15; Ge 22, 65 en 128; monogr.] || In het algemeen een stuk weiland of grasweide waar het vee graast. Bedoeld is een niet-omheinde weide. [N 14, 50a; N 14, 50b; N 5AøIIŋ, 76d; N 5AøIIŋ, 76e; N M 4a; L 19B, 2a!; L A2, 430; L 4, 40; L 32, 45; JG 1b, 1d, 2c; A 10, 3; A 3, 40; RND 20; Wi 4; R; S 43; Vld.; N 14, 129 add.; monogr.] I-11, I-8
wendakkerhoeken hoeken: ōk (Meeswijk), ø̄k (Meeswijk), koppen: kø̜p (Meeswijk), de volgende opgaven zijn enkelvoud  kǫp (Meeswijk) Bij het ploegen van de keerstrook of wendakker blijft, behalve als men na elke voor bij het keren de ploeg terugtrekt en aan de kant inzet, aan beide zijden van de wendakker een vierkant of rechthoekig keerstrookje over, dat thans vaak onbewerkt blijft, maar vroeger veelal met de schop (soms met de riek) werd omgewerkt. Een enkele keer diende het voor een ander gewas dan op de rest van de akker verbouwd werd. [N 11, 50b; N 11A, 125c; A 33, 7; N P, 1] I-1
wentelploeg dobbele ploeg: dǫbǝl [ploeg] (Meeswijk), melotteploeg: mǝlǫt[ploeg] (Meeswijk), staartwentelaar: stǝrtwɛntǝlē̜r (Meeswijk  [(soort brabantse ploeg met twee boven elkaar geplaatste riesters die onder de ploegbalk door gekanteld worden)]  ), tweeschalm met staart: twīǝšalǝm męt start (Meeswijk  [(zie staartwentelaar)]  ), wentelploeg: węntǝl[ploeg] (Meeswijk) Een wentelploeg is een karploeg met tenminste twee ploeglichamen, die - boven elkaar aan de ploegboom bevestigd - elkaars spiegelbeeld vormen en bij het keren samen met de ploegboom 180¬∞ worden gedraaid. Aan de boom van zulk een ploeg zitten gewoonlijk ook twee kouters en twee voorscharen. Vroeger kon de wentelploeg ook een voet- of radploeg zijn. Omdat de ploegboom van een dergelijke ploeg niet in zijn geheel gedraaid kon worden, was het dubbele ploeglichaam draaibaar bevestigd aan het achterstuk van de ploegboom. Dit type wentelploeg heet achterwentelaar of staartwentelaar. Een voet- of radploeg met een ploeglichaam dat onder de ploegboom door gewenteld kan worden, wordt wel onderwentelaar genoemd. [JG 1b + 1b; JG 2a-1, 6 ; JG 2b-4, 1; N 11, 30; N 11A, 71 + 72 + 73; N J, 10 add.; N 27, 14 + 15 add.; A 27, 24 add.; monogr.] I-1
werk (zn.) werk: werk (Meeswijk) Eerst uw werk afmaken! [ZND 23 (1937)] III-3-1