| 25249 |
maat, algemeen |
maat:
moͅ.t (L364p Meeuwen)
|
de eenheid waarmee lengten, inhouden etc. worden gemeten, in het algemeen [maat, pegel] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 29810 |
machinale steen |
machinesbrik:
mašins˱brek (L364p Meeuwen),
machinesteen:
mǝšī̄nǝstęjn (L364p Meeuwen)
|
Machinaal gevormde baksteen. [N 30, 54f]
II-8
|
| 24879 |
madeliefje |
madeliefje:
madeliefke (L364p Meeuwen),
madelifkǝ (L364p Meeuwen),
madəlifkə (L364p Meeuwen)
|
Bellis perennis L. Een zeer algemeen voorkomend plantje met losse witte bloempjes, die aan de uiteinden paarsrood kunnen aanlopen, met een geel hartje. Het komt voor in weilanden, op gazons en in bermen en bloeit bijna het hele jaar door, vooral van april tot september. Het varieert in hoogte van 5 tot 15 cm en wordt ook vaak meizoentje genoemd. Door de onzekere etymologie van het woord meizoentje, waarin mei- oorspronkelijk vermoedelijk eerder "weide" dan "mei(maand)" betekent, met zijn vele (volksetymologische) vervormingen, is de onderverdeling van de verschillende typen zeer globaal gehouden. Invoeging van -l- (en -r-) komt voor onder meibloempje en meizoetje; de betrokken varianten staan telkens achteraan in de behandeling van de woordtypen; molenzoetje is echter apart gehouden. [A 17, 1a; A 49B, 1a; L 40, 81; monogr.] || madeliefje [DC 49a (1974)]
I-5, III-4-3
|
| 17554 |
mager |
mager:
mager (L364p Meeuwen, ...
L364p Meeuwen),
schraal:
sjraol (L364p Meeuwen),
šrol (L364p Meeuwen)
|
mager [schrepel, schraal] [N 10 (1961)] || mager; Hoe noemt U: Mager, niet vet, gezegd van voedsel (schraal, schrekel) [N 80 (1980)]
III-1-1, III-2-3
|
| 17555 |
mager worden |
vermageren:
vərmagərə (L364p Meeuwen)
|
Mager worden: in omvang en gewicht afnemen (afslekkeren, krimpen, slinken). [N 84 (1981)]
III-1-1
|
| 32984 |
mais |
maïs:
mai̯es (L364p Meeuwen)
|
Zea mays L. Hoogopschietende graansoort met bloeikolven. Vroeger (in Q 14 wordt gepreciseerd: "vóór 1915") alleen als kippevoer bekend; maar de laatste decennia hoe langer hoe meer geteeld als veevoeder. Maïs wordt tegenwoordig op rijen gezet met een afstand van ongeveer 50 cm. Turkentarwe (naar de vreemde herkomst) was de oude en vrij algemene Zuidnederlandse benaming die door het veel kortere maïs verdrongen werd. Het type korentjestarwe, lett. "korreltjes-tarwe", dial. ''kurkentarwe'', is wel een volksetymologie van turkentarwe; in de veelvuldig voorkomende doubletten verschilt alleen de eerste medeklinker. De Vorsense opgave pǝtruk komt uit het Waalse peûs d''trouc'' (pois de Turc), "erwt uit Turkije". Zie afbeelding 1, g.' [N P, 22; JG 1a, 1b; L lijst graangewassen, 4; monogr.; add. uit N 15, 1b]
I-4
|
| 26638 |
malooi |
gebakte:
gǝbęqdǝ (L364p Meeuwen),
molenzak:
mīǝ.lǝzak (L364p Meeuwen),
zak:
zak (L364p Meeuwen)
|
De hoeveelheid graan die men naar de molen brengt en die groot genoeg is om er één of twee keer van te bakken. Zie ook de toelichting bij de lemmata ɛmaalgoedɛ en ɛbakmeelɛ.' [JG 1a; JG 1b; JG 1c; JG 2c; monogr.; N D, 33 add.]
II-3
|
| 20969 |
mals |
mals:
mâls (L364p Meeuwen)
|
mals (vlees)
III-2-3
|
| 21117 |
mals, gezegd van boter |
mals:
mals (L364p Meeuwen)
|
mals, goed smeerbaar, gezegd van boter (plat) [N 91 (1982)]
III-2-3
|
| 20205 |
man |
man:
man (L364p Meeuwen),
mân (L364p Meeuwen)
|
man [RND], [RND]
III-3-1
|