| 24738 |
dennentakje met een pluim |
pluim:
eigen spellingsysteem
pluum (L265p Meijel, ...
L265p Meijel)
|
Een takje met een pluim, aan een den (plos). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 24537 |
dennenwortel |
pinwortel:
pinwŏrtel (L265p Meijel),
poest:
eigen spellingsysteem
poes (L265p Meijel),
poest (L265p Meijel),
Nijmeegs (WBD)
pŏĕst (L265p Meijel),
oude spellingsysteem
poest (L265p Meijel),
stronk:
oude spellingsysteem
stronk (L265p Meijel)
|
De wortel van een denneboom (puist, stronk, wortel, stol). [N 82 (1981)] || penvormige wortel van een denneboom [N 27 (1965)]
III-4-3
|
| 27577 |
deputaatkolen |
deputaatkolen:
deputaatkolen (L265p Meijel
[(Maurits / Emma)]
[Wilhelmina])
|
Het in natura uitgekeerde deel van de bezoldiging van een mijnwerker. Volgens verschillende invullers uit Q 121 bestondende "deputaatkolen" of "arbeiterkolen" meestal uit schachtkool, wat inhield dat het grote brokken kool waren gemengd met gruis en/of stof. De brokken werden stukgeslagen, gezeefd en gesorteerd en van het gruis werd "gedeks" gemaakt, een mengsel van gruis en leem ter afdekking van kachel of fornuis voor de nacht. De "beambtekolen" daarentegen waren meestal antraciet, in diverse dikten gezeefd, zonder gruis. De respondent uit Q 21 merkt over dedeputaatkolen verder nog op dat de toegekende hoeveelheid varieerde al naar gelang iemand kostwinnaar, medekostwinnaar of alleenstaande was. Wat betreft het woordtype "kolenbon", dit was in feite de bon waarmee de mijnwerker een bepaalde hoeveelheid deputaatkolen in ontvangst kon nemen. Toch is dit woordtype in dit lemma opgenomen omdat uit de opmerkingen van verschillende zegslieden (Q 21, Q 121, Q 121b) blijkt dat de term ook voor de toegekende hoeveelheid kolen zelf werd gebruikt. Zo merkt de invuller uit Q 21 voor de mijn Maurits op dat de mijnwerkers daar onder elkaar nooit over "deputaatkolen", maar altijd over de "kolenbon" spraken en de zegsman uit Q 121b schrijft dat, omdat de verstrekking op de mijn Willem-Sophia plaats vond in de vorm van bonnen, het in natura uitgekeerde gedeelte van het loon de kolenbon(nen) werd genoemd. [N 95A, 5; monogr.]
II-5
|
| 32957 |
derde hooioogst |
derde snede:
drēi̯dǝ snēi̯ (L265p Meijel)
|
Uitdrukkelijk gevraagd naar de derde hooioogst, gaven sommige informanten de volgende antwoorden; vaak werd deze derde oogst echter niet meer gemaaid maar door de koeien of schapen afgegraasd. Zie de algemene toelichting bij deze paragraaf. [N 14, 128d]
I-3
|
| 20597 |
desemen |
laten zuren:
late zoere (L265p Meijel),
mengen:
mengen volgens de bakker
mengə (L265p Meijel),
zuren:
zōērə (L265p Meijel)
|
desemen; Hoe noemt U: Zuurdeeg in het beslag voor brood doen, desemen (zuren, mengen, desemen, het zuur zetten) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 23319 |
deugd |
deugd:
deugd (L265p Meijel),
heilzaam:
heilzaam (L265p Meijel)
|
Deugd. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 23954 |
deugdzaam |
braaf:
brāf (L265p Meijel),
heilzaam:
heilzaam (L265p Meijel)
|
Deugdzaam. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 19167 |
deugniet |
bengel:
bengel (L265p Meijel),
deugeniet:
deugeniet (L265p Meijel),
deugniet:
deugniet (L265p Meijel),
lummel:
lumel (L265p Meijel),
lummel (L265p Meijel),
strop:
strup (L265p Meijel)
|
een ondeugend kind [stinkgat, deugniet] [N 85 (1981)] || een ondeugende jongen die allerlei streken uithaalt [pagadder, horzak, luifer] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 18291 |
deuk in een hoed |
deuk:
deuk (L265p Meijel),
dumpel:
dumpel (L265p Meijel)
|
deuk in een hoed [dömpel] [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 19684 |
deur |
deur:
dø̄r (L265p Meijel)
|
[rnd 109; S 6; L 1 a-m; L 12, 5; L A2, 265; monogr.; Vld.; div.]
II-9
|